Eindejaarskwis

De champagne wordt weer driftig ontkurkt, vuurwerk knalt feestelijk over de daken. De gevulde kalkoen, truffels en kaviaar vallen royaal uit de kast bij de superrijken. Wij doen gewoon ons best om er iets speciaals van te maken. Jawel, de feestdagen en het nieuwe jaar staan weer voor de deur, als waren het een politiek correcte Sint en Piet, evenwaardig walsend over de daken.

2014 was een jaar van opleving van strijd in België, na wat voor velen een communautaire ijstijd leek. Jazeker meneer De Wever, er waren twee democratieën. Die van het besparende parlement en een nieuwe, nog zeer prille en ontluikende: die van de werkende mensen en jongeren die op straat kwamen, staakten en vergaderden. En die frenetiek surften! Niet op de Middellandse Zee, zoals het verwende maar immer klagende kapitaal, maar op internet. Op zoek naar informatie, verslagen en suggesties voor hun strijd. Op de nationale stakingsdag, 15 december, lag socialisme.be - de LSP site - even volledig plat door een indrukwekkende toestroom van internetsurfers. Mensen die meenden dat er meer tussen hemel en aarde moest zijn dan de massagebus voor werkwilligen van Unizo en de berg onverkochte koffiekoeken van de rechtse studentenclub KVHV voor anti-stakers. Als dat maar geen gat in de begroting opleverde, van die rechtse koekenbakkers!

Ondertussen - terwijl grote delen van de traditionele pers steen en been klagen - schoot de oplage van De Linkse Socialist met rasse schreden de hoogte in. In november werd de gedrukte oplage van ons maandblad verdubbeld, maar op basis van de betoging van 6 november - volk, amai! - werd dat nummer nog steeds een gewild collector's item. Een beetje zoals de gitaren van Bobbejaan Schoepen, maar dan in kleur, plooibaar en stukken handiger op stakingsacties.

Ook in 2014 liet géén enkele van de redacteurs van De Linkse Socialist zich courant omkopen door de mannen in het blauw, noch door rijke aandeelhouders als Warren Buffett... Zelfs rijke suikertantes die - ondanks onze perspectieven - nog niet hebben verleerd om op de beurs te speculeren, werden vriendelijk maar kordaat wandelen gestuurd als ze op café een cappuccino met slagroom wilden aanbieden aan sommige van onze redacteurs: "Nee dank u, tante. Ik moet nog een artikel over het tweede actieplan schrijven." Geloof ons vrij: in tijden van massabetogingen en algemene stakingen zijn die onkreukbaarheid en reële onafhankelijkheid in de tea room geen overbodige luxe! Maar, wat weet u nog echt, en wat slechts van horen zeggen over 2014? Gelukkig is er onze traditionele eindejaarskwis om uw geheugen en klassebewustzijn in deze feestelijke dagen op te frissen.

1/ Tijdens de sociale acties aan Agfa Gevaert in maart bracht de Antwerpse rapster Slongs Dievanongs een eerbetoon aan de geëngageerde schrijver Lode Zielens. Daarmee werd eindelijk de klassenstrijd binnengebracht - en hoe - in de Antwerpse artistieke scène. Die we veruit de belangrijkste artistieke scène ooit - misschien gerekend zonder Venetië tijdens de Renaissance, Berlijn voor 1933 en het Parijs van Juliette Gréco - moeten noemen. Na de volkszangers De Strangers, die een eerder rechtse reputatie hadden, en meer apolitieke maar verdienstelijke zangeressen als La Esterella een culturele ontwikkeling die opvallend is. (Wie kent er overigens nog de Woodpeckers? Of het geniale "Theo Plastron" van Theo Van Den Bosch? - You Tube!) Maar we dwalen af. Hoe heette de song waarmee de fantastische passionara Slongs intussen menig stakingspiket en massabetoging al rappend een hart onder de riem stak? Zelfs in die mate dat een tweede actieplan tegen de regering Michel zo goed als onvermijdelijk wordt?

a) "Wor bleft die massapartaai van de waarkende mens?"

b) "Koareltje Van Eetvelt, zwaansde gaai weral? (f*cket off mè aw Unizo massagebus ver stoakingsbrekers)"

c) "Nog ni te laat"

d) "Wor bleft die massagebus ver de actievoerders?"

e) "Edde gaai na nog ni genoeg? Fuck de 1% raaikste oitbuiters y'all."

Antwoord: c

2/ In Syrië en Irak bediende de terreurgroep Islamitische Staat zich van barbaarse onthoofdingen om gevoelens van angst en intimidatie onder haar vijanden te creëren. Wat was de reactie van het imperialisme hierop?

a) Het vroeg aan de bevriende sjeiks in Saoedi-Arabië om even te dimmen met hun onthoofdingen (de ene onthoofding is de andere niet, de ene fundamentalist - met oliedollars - is sympathieker dan de andere)

b) Het VS-imperialisme zei dat het de door IS bedreigde massa's in de regio op multi-etnische basis zou bewapenen, zolang ze niet in conflict lagen met die andere fijne bondgenoot in de regio, Turkije (staatsterrorist tegenover de Koerden en iedereen die zijn hoofd boven de korenmaat steekt)

c) Obama liet - stilaan verveeld in zijn "bacon and eggs" starend - een nieuwe lading drones bestellen

d) Pieter De Crem kocht zich een nieuw maatpak met ijdele - en volstrekt ridicule - streepjes en toeterde rond dat de vijandelijke elementen door het Belgische leger in de pan zouden worden gehakt

Antwoord: d

3/ De nieuwe rechtse federale coalitie werd met heel wat koosnaampjes bedacht in de pers. En vond er af en toe eentje uit voor zichzelf. Welke koosnaampjes zagen we de revue passeren?

a) De kamikazeregering

Vrij vertaald: een regering die zichzelf in de prak rijdt in de klassenstrijd. Massabetogingen van werkenden, studenten, scholieren,... en algemene stakingen in opbouwend actieplan zullen haar plat op de bek doen vallen (wij voegen even toe wat de burgerlijke pers uit beleefdheid vergat).

b) De Zweedse coalitie

Dit koosnaampje was de tegenzet van de rechtse bandieten op de kamikazeregering: sociale kaalslag als gezinsoptie bij IKEA. For the record: de Zweedse coalitie ligt in het originele Zweden inmiddels op z'n gat.

c) De verenigde coalitie van asociale beenhouwers en rechtse sadisten die onze toekomst verknallen (en die van onze kinderen)

d) De Thatcher coalitie: bourgeois arrogantie in een Porsche die vol onbegrip zijn GAS-boete neersmijt

Antwoord: a, b en d - c had nochtans ook gekund

4/ Hoe luidde de slogan die de scholierenactiecomités populair maakten onder de revolterende jongeren?

a) "Bourgeois, Crevits, van ons krijg je betogingen en stakingen aan je rekker tot je op je smoel valt."

b) "Bourgeois, Crevits, van ons krijg je een flexibele job die eindigt met massaontslag voor al je ministers en gemeenschapsdienst voor Theo Francken bij kapperszaak 'Les cinq frères d'Antoine' in Matonge, waar niemand ooit van terugkwam zonder dat alleen het haar op zijn hoofd een stevige makeover kreeg."

c) "Bourgeois, Crevits, van ons krijg je niets"

d) "Bourgeois, Crevits, van het kapitaal krijg je een Porsche onder je reet omdat je ons onderwijs afbreekt. Daarom schoppen wij keet tot jullie kapitalistische zootje verbleekt."

Antwoord: c

5/ Wat hadden de Vlaamse collaborateurs met het nazisme volgens NVA-minister Jan Jambon?

a) Een antisemitische overtuiging die je in zijn historische context moet zien

b) Een autoritair, de democratische rechten van de werkers kapotslaand trekje, dat je tegen de historische en culturele achtergrond moet vatten

c) Ze hadden hun redenen

d) Ze hadden de arm schuin geheven op massabijeenkomsten, omdat ze zo gemakkelijker bij dat verrekte pluisje boven de stoof geraakten - zeker niet omdat het zwartzakken voor Vlaanderen waren 

Antwoord: c

6/ Wat vond Bart De Wever het afgelopen jaar "op het randje van het criminele"?

a) De Zwarte Pieten discussie

b) Elke Pietendiscussie tout court

c) Bijna alles wat niet in het NVA-programma staat

d) Samenspannen met Duitsland tijdens Wereldoorlog 2 (minister Jambon, die het Vlaams Blok in de villawijken rond Antwerpen nog mee uit de grond heeft gestampt in zwarte legerlaarzen, is - wellicht uit eigenbelang - van het bijna-criminele karakter van de collaboratie nog niet overtuigd)

e) Belastingontduiking door de 1% in Luxemburg

f) Het colloquium van partijgenoot Koen Degroote over Joris Vanseveren (zeker geen Zwarte Piet, maar veeleer een Spierwitte Piet uit de jaren '30, die daarvoor zijn redenen had en socialisten, democraten en marxisten met zijn roe in de zak stak)

g) Het feit dat socialisten en vakbondsleden hem wegzetten als "vijand van de arbeiders", terwijl het regeerakkoord volgens De Wever - SM-gewijs - wel degelijk zijn knallende liefde voor de werkende klasse uitdrukt

Antwoord: g

7/ De regering-Michel blijkt bij het begin van haar regeerperiode reeds de meest onpopulaire regering ooit: slechts 20% steun volgens de peilingen. Alleen de collaborateursconnectie met de heer Dolf tijdens Wereldoorlog 2 deed het slechter, vermoeden we. Zeg nu nog eens dat betogen en staken voor een aanzienlijk betere wereld niets uithaalt. Zo'n mensen zijn duidelijk nog niet mee met het programma.

Voor de professionele volksbedriegers van de NVA was die graad van weerzin echter nog niet genoeg. In Antwerpen deed een lokale NVA-schepen een heldhaftige poging om - tegen beter weten in - ook de kleine ondernemers tegen zichzelf in het harnas te jagen. Welke vorm van ondernemerschap moest, volgens dit genie van 't Schoon Verdiep, wegens "imagoverlagend" met een startvergunning van 6000 euro worden beboet?

a) Het massale misbruik van interimarbeid door grote en kleinere bedrijven

b) De verkoop van loombandjes aan kinderen onder de 12 jaar (stel dat ze er een industrieterrein mee afsluiten, de "war room" van Jan Jambon kleurrijk mee decoreren, of ander kattenkwaad met die bandjes uitsteken? - Bart De Wever is "op alles voorbereid" vanwege "tegenstanders onder de min 12-jarigen")

c) Nieuwe nachtwinkels, internet shops, shoarma en durumketen waar nog minder Nederlands wordt gesproken dan tijdens een seminarie "Modern Management & Fiscal Prudence" van Voka, in samenwerking met de Rotary Club en de Luxemburgse banken

d) Het hemeltergende gesjacher met NVA-lidkaarten op menige Antwerpse straathoek. Die dan achteraf niets blijken waard te zijn! Behalve voor de rijkste 1%. Weg met deze imagoverlagende overlast.

e) SM-clubs waar zelfs Liesbeth "De Neoliberale Tepelklem" Homans niet meer wordt toegelaten. In die kringen geldt ondertussen: "Tepelklemmen helemaal toppie, Liesbeth. Maar met die neoliberale shit ga je in onze club véél te ver. Je wil de mensen echt pijn doen!" Als zelfs overtuigde masochisten de grens trekken bij het wilde kapitalisme... Waarom zouden wij het dan niet doen?

Antwoord: c

8/ Bart De Wever, schaduwpremier en professioneel uitvinder van one liners - soms lijkt het zijn enige vruchtbare tijdverdrijf - vond het sneu dat de NVA tijdens de laatste maanden steeds meer de zwarte piet kreeg toegespeeld voor het regeringsbeleid. Met welk fictief personage werd de NVA volgens De Wever op een onrechtvaardige manier vergeleken?

a) Pinokkio

Ze gingen de pensioenleeftijd niet verhogen. Right?

b) Oom Scrooge

Voka is de baas van de NVA. Maar dat betekent niet dat de partij extreem vrekkig zou zijn of de werkende klasse het brood uit de mond zou willen stoten. Veel liever zouden ze 10 broden tegelijk uit onze mond stoten. En daarmee een voedselbank voor het kapitaal oprichten.

c) Robin Hood

Euhm nee, wacht. Een weggevertje. Daarmee wordt De Wever helemaal niet vergeleken. Hij rooft liever bij de werkenden en armen om aan de superrijken te geven... Ook al is meer dan 80% van zijn volksgenoten in de Vlaamse democratie voor een knoert van een vermogensbelasting. Hey Nottingham! De omgekeerde Robin Hood is daar! Hij komt de boeren en werklieden stropen om te geven aan Marcus Judokus Coucke, de Graaf van een Miljard Dukaten!

d) Darth Vader

Een metalig wauwelende robot uit Star Wars, die even sinister uit de hoek komt als Liesbeth Homans binnen en buiten de SM-club (waar ze niet meer binnen mag)

e) Calimero

't Is allemaal de schuld van de socialisten, woehoe... Woehoehoe... De rooien die minstens sinds het Stenen Tijdperk de zaken danig hebben verkloot. En voor rechtschapen burgers veel rommel hebben achtergelaten. Mogelijk zelfs sinds de big bang! Maar dat wordt nog onderzocht door het net niet weggesaneerde KNMI. Waarom is de hele wereld toch tegen ons? Kunnen we nog ergens een cultuurhuis of kindercrêche schofferen? Wordt er kaviaar en levenselixir van dominante vrouwen geslurpt in de "war room" van Jan Jambon, onze Napoleon uit Legoland? En waar zat de Napoleon uit Legoland tijdens de algemene staking? In primeur: op het toilet van het Parlement, met een imposante hoeveelheid WC-rollen die dienst deden als bouwstenen voor zijn hoogstpersoonlijke generaalstent. Dat belooft voor het tweede actieplan! Een zwarte generaal in papier maché!

f) Liesbeth Homans

O nee, wacht! Deze vrouwelijke versie van Caligula is géén fictief personage. Zegt men. Ze bestaat naar verluidt echt en zal koleriek, maar expressieloos als altijd, deurwaarders inzetten tegen stakingspiketten om dat te bewijzen.

Antwoord: d

9/ De beste film van 2014 was ongetwijfeld de VTM saga "Ik ken meneer Jambon". Een dramaserie van eigen bodem, geïnspireerd door de stiptheidsacties van de Federale Politie in het najaar. Een lid van de 1% - het kan ook de 1% zotten zijn - klom voor de camera's uit zijn wagen om een politieagent in uniform voor "Vakbondsdelegee!?" te verwijten, licht verwijfde, Mr. Bean-achtige duwtjes uit te delen aan de bonkige agent, en met zijn smart phone - het kan ook een extremely silly phone zijn - filmbeelden te proberen schieten van de "Vakbondsdelegee!?" in blauw uniform én met imposante snor. Zelden zo'n revolutionaire splitsing in het staatsapparaat meegemaakt. Het leek even Pantserkruiser Potemkin helemaal opnieuw. De egotrippende, elitaire mafkees werd uiteindelijk door de muitende troepen afgevoerd. Hoe heet de heersende klasse-onnozelaar waar dit soort grensoverschrijdend gedrag - da's het minste wat je ervan kan zeggen - allemaal mee is begonnen?

a) Michel Verschueren, manager van Anderlecht maar niet van zichzelf - zie ook: "Stakers zijn luieriken"

b) Caligula, slavenhouder uit het Oude Rome.

Liet zijn tegenstanders uit het klootjesvolk ontelbare keren omgekeerd aan hun sandalen aan het Viaduct over de Tiber hangen, alleen nog maar als ze langer dan 2 seconden naar zijn wilde haardos durfden te kijken. Dat was het handelsmerk van Caligula.

c) Friedrich Nietzsche

Filosoof van wrede slavenhouders (zoals Caligula), tsaren, bankiers en uit barbaarse inteelt voortgekomen aristocraten. "Onze Lodewijk heeft een echt voorname air, maar zijn ogen staan zo dicht bij elkaar! Bijna een Cycloop!" Maakte zijn lezers wijs dat ze uniek en uitzonderlijk waren, terwijl de meesten gewoon omhooggevallen kleinburgers - of omlaag gevallen aristocraten - waren. Eens ze intens overtuigd waren van hun unieke kwaliteiten, probeerde Nietzsche hen schuimbekkende vijandigheid tegenover de "rode vodden" (niet de vrolijke jurkjes van Lou Salomé, maar de socialistische kranten) aan te praten en een wilde hang naar een gewelddadig, autoritair en genocidair bonapartisme. Augusto Pinochet is klein bier bij wat deze uiterst-rechtse malloot voor ogen stond. Klein detail in de geschiedenis van Nietzsche, volgens zijn postmoderne apostelen (maar dat zeggen sommige neonazi's helaas ook van die andere genocide, de holocaust): praatte de afslachting van miljoenen Congolezen goed als de noodzakelijk "barbaarse methodes" om de westerse elites - en hun semi-artistieke zondagsschilders - in het zadel te houden.

d) Jean-Marie Dedecker

Een brulboei die ze helaas niet in Oostende konden houden, dobberend aan een of andere liberale pier, met enig zeewier in de neusgaten. Moest op een bepaald moment zijn eigen partij oprichten, die naar de judokeizer zelve werd vernoemd: Lijst Dedecker. Over die naam was er weinig discussie. LDD liep op de klippen in een wereld van exploderende ego's en NVA, die andere arrogante zeepbel die meer vorm dan inhoud door onze collectieve strot wist te rammen.

Antwoord: Sorry! Dit was de niet zo pertinente lolvraag. Geen goede antwoorden en punten te verdienen. Doe ze nog eens vol op de arbeidersstrijd, en het nieuwe jaar. Wij zijn hier Ben Crabbé niet.

10/ Wie dacht dat het met de hardvochtigheid van de nieuwe regering nog zou meevallen, kreeg in december een nieuwe waarschuwing. De coalitie besliste om jongeren onder de 21 jaar zonder diploma het recht op een uitkering te ontzeggen. Je kan niet meer beweren dat die kostuum-en-das-creaturen de klassenstrijd niet bloedernstig nemen. Wat zal het gevolg zijn van deze verregaande maatregel?

a) De meeste Vlaamse charmezangers zullen vanaf nu helemaal zelfbedruipend zijn

b) De Vlaamse charmezanger Bart De Wever is een nog groter onmens dan we al konden bevroeden

c) De Zwarte Generaal in papier maché, Jantje Jambon, zal binnenkort - naast muitende politierevoltes die met de vakbonden sympathiseren - met massale revolutionaire jongerenbewegingen worden geconfronteerd. En zal nog meer tijd tussen de WC-rollen op het Parlement doorbrengen. "Spuuglelijk Belgisch behang hier! Ach, de VNV-collaborateurs hadden zeker hun redenen!"

d) De NVA-dominatrix Liesbeth Homans, die de vaderlandse SM-scène op lugubere wijze de stuipen op het lijf jaagt met haar tepelklemmen manie, zal 1 euro-maaltijden aanbieden aan elke werkloze jongere. Daarna volgt misschien een 1 eurojob, 1 eurovakantiegeld en een 1 europensioen (en een begrafenis voor 10 cent). Voorwaarde is dat je jonger bent dan 21 jaar en aan haar Darth Vader tepelklem - zo heet haar laatst door Electrabel geïnstalleerde machinerie - een stevige draai durft te geven. Doe het niet, gasten. Doe het niet. In de gevangenis krijg je meer vezelrijk en voedzaam voedsel. Organize and fight, tegen deze barbaarse regering.

Antwoord: c

Prettige feesten aan alle arbeiders!

(pd)

Wie maakt onze "economie kapot"? Het kapitalisme zelf, niet de algemene staking

De laatste dagen voor de algemene staking zetten de regering, de NVA en een groot deel van de media alle zeilen bij om het succes van de staking te ondermijnen. Marginale rechtse studentenverenigingen, jongerenorganisaties van regeringspartijen die een Facebook pagina lanceren, werkgevers die hun werknemers naar het werk proberen te lokken met massage, barbeques en extra loon: elke hond met een hoed op die een initiatief lanceert tegen een stakingsbeweging waar honderdduizenden - wellicht een miljoen - mensen aan zullen deelnemen, wordt op een voetstuk geplaatst en krijgt een buitenproportionele aandacht in media die niet van ons zijn, maar vooral blijken te fietsen voor het kapitaal dat hen bezit. In Vlaanderen zou volgens een peiling 22% van de werkenden maandag deelnemen aan de staking. Hoeveel zouden er dat zijn als in kleine KMO's vakbondsvertegenwoordiging zou zijn toegestaan? Het antidemocratisch verzet daartegen van de patroons en rechtse politici toont hoezeer hun praatjes over het "recht op werk" en "democratie" hol zijn. Als ze een groot deel van de werkenden geen recht op actie en staking willen geven, hoe leeg klinkt dan hun gepraat over verkiezingen en democratische vertegenwoordiging? In kleinere bedrijven willen deze potentaten niet eens verkiezingen voor vakbondsvertegenwoordiging organiseren. Daar zal de dictatuur van het kapitaal blijkbaar volstaan.

In Franstalig België zal zeker niet minder dan in Vlaanderen worden gestaakt. Als een kwart van de werkenden maandag actief deelneemt, spreken we over een miljoen deelnemers aan numeriek de grootste algemene staking in de Belgische geschiedenis. De steun in Vlaanderen schommelt in de peilingen tussen de 41 en 55%. Daar zitten dan velen bij die door hun werkgever "gegijzeld" worden op maandag, om het in termen van de patronale newspeak van sommige media te stellen. Een miljoen stakers zou enorm zijn, op een moment dat de regering nog maar enkele maanden in het zadel zit en haar maatregelen door velen nog niet concreet worden gevoeld. Dit betekent dat een tweede actieplan - als de vakbonden het goed aanpakken - mogelijk op nog bredere steun kan rekenen, naarmate de besparingen en de achteruitgang voor velen concreter worden. Ingaan tegen de desinformatie van de patronaal gezinde media is daarbij een sleutelelement. Zolang we zelf in actie zijn - in het bijzonder wanneer er georganiseerde discussie op de werkvloer plaatsgrijpt - heeft die propaganda van rechts en de media weinig effect.

Die steun voor de staking is er ook na de mislukte poging van de media - van Het Laatste Nieuws tot De Morgen - om de immense betoging van 6 november te criminaliseren door op de rellen in de marge daarvan te focussen. Het succes van de regionale stakingen, het meer populair worden van de algemene staking de laatste weken heeft de offensiefjes van rechtse broodschrijvers en neoliberale politici in het zand doen bijten. Kijk eens aan: af en toe moeten ze zelfs een poging doen om niet volledig in dienst van de hand die hen voedt opinies te produceren, of die in de krant te laten weerspiegelen. Wees maar gerust dat dat zonder het massale succes van de betoging van 6 november volledig anders zou zijn. Net als onder de rest van de kleinburgerij - artiesten, zelfstandigen, etc - zal ook een aantal journalisten door het immense karakter van het vakbondsverzet zijn blik hebben verruimd. De klassenstrijd is niet gedaan: hij begint nog maar pas in dit tijdperk van versnelde kapitalistische neergang.

De Wever: demagoog die deel aanhang verliest

De NVA en Bart De Wever hebben er altijd een handje van weggehad om te spreken in karikaturen. Met een groot deel van de bevolking die volstrekt, en terecht, niet meer moet weten van de traditionele politici creëerde dat ruimte voor politieke nieuwkomers. Zolang de arbeidersklasse niet actief in verzet ging, leverde dat vooral de passieve klagers van rechts en extreemrechts iets op. Het Vlaams Belang, Lijst Dedecker heel even, en nu de NVA. De NVA wees gemakkelijke slachtoffers aan als "schuldigen" voor de crisis: de Franstaligen, de migranten en de "profiteurs". Niet de profiteurs in de belastingparadijzen weten we nu, maar u en ik die werken voor een loon. Nochtans zijn het niet de Franstalige werkenden, de asielzoekers, de migranten of de werklozen die zitten op een berg van 240 miljard euro cash, geld dat ze oppotten in de bankkluizen. Dat is ettelijke keren de volledige besparing van de huidige regering, en een paar besparingsrondes van de voorgaande regeringen er bovenop! Wie zei er ook weer dat "we" boven onze stand hebben geleefd? Het zijn de grote bedrijven die door de crisis en zwakke groei van het kapitalisme liever rijkdom oppotten, dan die te investeren. Zelfs met een deel van die ongebruikte rijkdom zou je de prijzen van het openbaar vervoer niet hoeven op te trekken, zoals de regering Michel op asociale wijze doet. Je zou in de richting van gratis openbaar vervoer kunnen gaan. Je zou tienduizenden volwaardige jobs in het onderwijs, de kinderopvang en de zorg kunnen creëren. Het is een maatschappelijke keuze om die berg slapend kapitaal onproductief - zeg maar werkloos - te laten snurken in de kluizen van de echte profiteurs, de Luxemburg connectie die - in het geval van tientallen grote bedrijven - belastingvoordelen kunnen onderhandelen met de regering die u of ik niet zomaar kunnen onderhandelen. Wij moeten gewoon ons deel betalen. De multinationals worden in de watten gelegd, maar vertrekken uiteindelijk toch als ze daar zin in hebben. Alles voor het kapitaal, de gewone werkenden, werklozen en gepensioneerden worden gestroopt. Die enorme eenzijdigheid, die twee maten en gewichten, moeten ons wantrouwig maken tegenover pogingen om ons te verdelen op nationale of racistische basis. De Wever klinkt met zijn beschuldiging van het Franstalige ABVV als "gewapende arm van de PS" behoorlijk wanhopig. Zowel langs Vlaamse als Franstalige kant is er een brede steun voor de vakbondsacties. De demagogie van De Wever - lichtjes losgekoppeld van de realiteit - klinkt steeds holler. Dit is een regering die wankelt, maatschappelijk draagvlak verliest en blijkbaar enkel met dreigementen haar punt kan maken.

Wie maakt "de economie kapot"?

Het laatste offensief tegen de algemene staking van de NVA en De Wever is dat de stakers de economie zouden "kapotstaken". Dat is goed geprobeerd, maar snijdt zoals gewoonlijk geen hout. Het kapitalisme had dit syndicale actieplan niet nodig om al meer dan 3 decennia steeds trager te groeien, de armoede te verdriedubbelen, de lonen qua koopkracht te kelderen en de schuldenbergen op te stapelen. Schulden ook bij de banken, die werden opgelapt met 20 miljard op kosten van de belastingbetaler. Geld dat nu wordt gezocht via besparingen in onze sociale zekerheid en de openbare diensten. Maar over de rol van de winstbeluste banken en speculanten die ons voor miljarden hebben gerold, hoor je de NVA en haar collega liberalen niet.

Maar zelfs de schuldenberg van de banken is niet de fundamentele reden voor de crisis. De schuldenbergen sinds de jaren '80 waren een reactie op de crisis die al eerder was begonnen. Begin jaren '70 lag de werkloosheid op 1% à 2%. De laatste decennia ligt die stelselmatig boven de 10%. Structurele werkloosheid die niets te maken heeft met migranten of te "hoge loonkost". Onze lonen worden al 30 jaar ondermijnd zonder dat de werkloosheid procentueel daalde.

Die crisis in de werkgelegenheid en van onze koopkracht heeft alles te maken met de dalende winstgevendheid in de jaren ‘70 en de tendens naar overproductie die eigen zijn aan het kapitalisme. Het neoliberale beleid was een poging om die winstgevendheid te herstellen - wat deels lukte - maar ten koste van onze directe en indirecte lonen (de sociale zekerheid), ten koste van een waanzinnige werkdruk en flexibiliteit, en ten koste van een schuldenberg waarmee bedrijven, overheden, banken en gezinnen de houdbaarheid van dit overjaarse maatschappelijke systeem - het kapitalisme - probeerden te rekken. De economie is al lang "kapot aan het gaan", en als De Wever dat sinds 2008 en de bankencrisis nog steeds niet heeft begrepen, moet iemand het hem uitleggen. Alhoewel: hoe zou hij en al die anderen die aan een managersloon werken, kunnen begrijpen hoe je rondkomt met lonen en uitkeringen tussen de 900 en pakweg 2000 euro netto? Zelfs wie een stuk boven het gemiddelde nettoloon van 1500 euro per maand zit, weet: als er een loon in het gezin wegvalt, vergeet het dan maar om zonder miserie een hypotheek of zelfs de huur verder te betalen. En mensen als De Wever kunnen dat ook niet begrijpen: deze managerskaste komt letterlijk van een andere planeet. Die van de arrivisten die worden betaald om zonder genade de werkende meerderheid in de levensstandaard te snijden, desnoods tot de armoede er op brede schaal op volgt. Door te staken en op straat te komen, maken we de economie niet kapot, maar leggen we de noodzakelijke basis om naar een ander type van economie en maatschappij te gaan. Een maatschappij zonder de crisissen en perspectiefloosheid van het kapitalisme.

Twee democratieën: die van het kapitaal of die van de werkende bevolking?

Het ultieme argument van deze regering van de aandeelhouders en grote bedrijven is dat ze "democratisch is verkozen". Werkende mensen en linkse socialisten verdedigen het parlementair stemrecht. Ook als het door dictators als pakweg Augusto Pinochet destijds in Chili zou worden bedreigd. Pinochet, de bloedige dictator die het parlement afschafte, werd overigens mateloos bewonderd door Margaret Thatcher, patroonheilige van het neoliberalisme. Thatcher op haar beurt wordt - het zal wel toeval zijn - mateloos bewonderd door zowel Bart De Wever als Gwendolyn Rutten (Open VLD). Parlementaire democratie en algemeen stemrecht worden in die kringen dus niet als iets "absoluuts" beschouwd: soms gaan de belangen van het kapitaal tegen het parlementair stemrecht in en mag een parlement al eens opzij worden geschoven. Zie ook: Jan Jambon, federaal NVA-minister, die vindt dat de dictatoriale collaborateurs van het VNV zo "hun redenen hadden" om in België mee de burgerlijke democratie af te schaffen en hun kar achter die van Hitler Duitsland te spannen. Bespaar ons dit soort gelegenheidsdemocraten als het op democratische rechten aankomt. Het waren de politieke voorouders van Jambon, De Wever en Rutten die de arbeidersbeweging met gebruik van geweld het algemeen stemrecht wilden ontzeggen. Dat algemeen stemrecht werd in België tegen de liberale parvenu's in afgedwongen, door algemene stakingen en massale betogingen op straat. Dat zegt trouwens iets over de democratiserende dynamiek van stakingen en betogingen: echte democraten doen daaraan mee, in plaats van ze te criminaliseren en verdacht te maken.

Door actief de kracht van ons getal te tonen, met de werkende meerderheid en haar bondgenoten onder de zelfstandigen, kleine winkeliers, intellectuelen, etc. leggen we de basis voor een andere en hogere vorm van democratie. Zelfs de meest democratische vorm van burgerlijk parlementarisme blijft de economische dictatuur van het kapitaal. In bedrijven geldt geen democratie maar de economische alleenheerschappij en willekeur van het kapitaal, in het beste geval getemperd door de georganiseerde arbeidersbeweging. Het recht op staken is voor een deel een antwoord op die dictatuur van het kapitaal. Wat ben je met een parlement dat enkel de onvermijdelijke crisis van een kapitalistisch marktsysteem mag begeleiden? Maar zelf niet mag beslissen over hoe en waar er maatschappelijk wordt geïnvesteerd en geproduceerd - niet enkel voor de winst van de 1%, maar voor de noden van de meerderheid?

Door te staken en op personeels- en militantenvergaderingen de acties te evalueren en erover te stemmen, leggen we de basis voor een ruimere en meer complete vorm van democratie. Niet de nepdemocratie van het kapitalisme dat ons pluimt, maar onze eigen democratie van de werkende klasse - de meerderheid die de rijkdom voortbrengt. Door die democratie van onderuit in de werkplaatsen en op bredere acties te organiseren, zorgen we voor grotere betrokkenheid, legitimiteit, inspraak en leggen we het fundament voor een veel meer reële democratie: economische democratie in een door de werkende klasse beheerde maatschappij. Een democratisch geplande economie die de rijkdom niet laat wegrotten terwijl de tekorten groeien, maar die als enige de maatschappij op een hoger niveau en uit de crisis kan tillen. Da's geen fantasie en er zijn tal van historische voorbeelden van. Met de hoger opgeleide werkende bevolking van vandaag zou er trouwens geen sociale basis meer bestaan voor stalinisme of totalitaire dictatuur. De Wever en de NVA proberen dat geheugen van strijd en verandering van de maatschappij onder te sneeuwen. We moeten ons organiseren in onze eigen partijen en vakbonden, om dat geheugen terug in ere te herstellen en er een krachtige massabeweging rond op te bouwen.

(pd)

Bart De Wever, Ayn Rand en Friedrich Nietzsche - herauten van de kapitalistische reactie

Toen de nog zeer jeugdige regering Michel aantrad, blaakte ze van hard-rechts enthousiasme. O wat zouden ze de arbeidersbeweging - die ouderwetse, grotendeels Franstalige samenzwering van de collectivistische slechte smaak - een lesje leren. Jazeker. Manisch grijnslachend, als Theo "heeft iedereen mijn expansieve ego gezien" Francken. Ugh, de zin in Thatcheriaanse harde actie droop eraf. Geen provocatie was te vergezocht om deze burgerlijke en kleinburgerlijke tafelspringers tegen te houden. Wie deed hen wat? En wat dan nog, de georganiseerde arbeidersbeweging? Bring 'em on! Dat zootje ongeregeld met die weifelende en weinig daadkrachtige, altijd naar compromissen hengelende leiding gingen deze jeugdige liberalen - of ze nu lid waren van Open VLD, MR of NVA - even bij de lurven nemen, uitbenen en vervolgens verpletterd in het stof achterlaten. Net als in de film. Jan Jambon en Bart De Wever als rechtse Rambo's. Clint Eastwood indachtig, de spreekwoordelijke sigaret uit een mondhoek bengelend en de wijsvinger trigger happy. Driftig mikkend op alles wat nog van onze sociale rechten overbleef: steeds minder.

De Clint Eastwoods van Michel 1 - verdedigers van recht en orde in het diepst van hun gedachten - meenden dat de verkiezingen hen een sluitend mandaat voor deze kaalslag hadden gegeven. Toch langs Nederlandstalige kant. Van de MR moeten we zeggen dat liberale zelfkastijding bestaat en toekomst heeft. Zelfs de beroepsprovocateur bij uitstek, de man van wie je wist dat hij er altijd nog een schepje bovenop ging doen - Karel Van Eetvelt van het patronale drugskartel Unizo - keek even mistig op vanuit zijn neoliberale opiumkist. Was dit het zootje dat hij mede had gecreëerd? Een veelkoppige en extremistische draak? Een levende zweep van de contrarevolutie, waarvan zelfs leden van zijn patronale drugskartel begonnen te vrezen dat het qua provocatie misschien ietsje "té" was. Gewoon ietsje "té", wat het driftig slopen der heilige huisjes betreft.

Over slimme en niet zo slimme ideologen

Naar verluidt kreeg Bart De Wever enkele jaren geleden het boek "Atlas Shrugged" van Ayn Rand cadeau van de patroonsorganisatie Voka. Waar bierbrouwers en andere creatieve geesten van het flexibel contract en de kelderende koopkracht thuis zijn. In die gift mogen we gerust iets symbolisch zien. Atlas Shrugged is de bijbel van de libertaire rechterzijde in de VS. De voetsoldaten van het ongereguleerde kapitalisme. Dat klinkt even afschrikwekkend als het er in een bedrijf uitziet. Als Atlas Shrugged de gemoedstoestand van onze patroons - en bij uitbreiding de NVA-kopstukken - samenvat, zijn we goed af! In dit boek beslist het naar verluidt creatieve deel van de natie - de ondernemers, uitvinders, intellectuelen en andere superieure geesten - om er op een mooie dag mee op te houden. Ze gaan in staking mensen. Want o wat hebben ze er genoeg van. Die ondernemers dan. Om dagelijks gejend te worden door de gedachte waar ze nu weer met hun geld naartoe zullen smijten. De beurs? Nog een luxejacht? Hoeveel sportbolides kan een mens bezitten voor het wrange kolder wordt? En wat krijgen ze ervoor terug? Friedrich Nietzsche, zelfverklaard filosoof van bankiers, slavenhouders, om de professionele slachter Leopold II niet te vergeten... wist het al: ressentiment, naijver en kwade gedachten. Terwijl de heersende klasse en haar intellectuele schandknaapjes alleen maar Dionysisch hun instincten uitleefden... in een sociaal-Darwinistische oefening waar je je niet druk om mocht maken. Thomas Piketty! Een Fransman met een air en een verkeerde kapper. De Pontius Pilatus van de economische evenwichtstheorie, die er misschien toch geen was. Een beschaafd orakel uit de lichtstad, dat ocharme enkel de superrijken kwam waarschuwen en de oude Marx op een aantal puntjes kwam verbeteren. Wie kon daartegen zijn?

De boodschap van Voka aan De Wever was duidelijk: maal er niet om dat die f*cking lastenverlagingen al 34 jaar niet werken, voer ze door in het kwadraat, want wij - en niet die simpele zielen van loontrekkenden - zijn de enige creatieve motor van groei en vooruitgang. De verziende elite! Toch minstens tot de volgende kwartaalcijfers. Zelfbegoocheling is soms alles. Vooral als het goed verdient. Dat het kapitalisme voor de meerderheid vierkant begint te draaien. Dat het water een groeiende groep financieel, op het vlak van werkdruk en qua balans werk-gezin stilaan aan de lippen staat? Dat pillenslikkerij een nationale volkssport is geworden? Dankzij Voka weten we nu dat de patroons er geen zier om geven. Atlas shrugged. "They don't give a shit" - zou Rambo zeggen. Want zij zijn de mannen en in minderheid vrouwen die zich door rotsen klieven en het maatschappelijke pad effenen. Ook al leidt dat al meer dan 30 jaar naar groeiende armoede, ongelijkheid, instabiliteit, financiële zeepbellen en verdampende economische groei. "They don't give a shit" en ze zijn bereid om ervoor te vechten, voor hun klasse. Tot bloedens toe, als we de werkloosheids- en inkomensstatistieken mogen geloven. En als je niet oppast, dreigen de Ubermenschen in staking te gaan - het patronale equivalent van een vakantie in Bermuda! Da's de enige realiteit en al de rest is gevaarlijk idealisme waar je geen aandelen mee koopt. Mien, waar is mijn feestneus, en mijn return on capital?

Bij Ayn Rand ligt het goedpraten van het kapitalisme in zijn meest extreme vorm er vingerdik op. Dit is enkel ideologie voor de incrowd, voor de reeds overtuigden. Het is geen lokaas voor nietsvermoedenden. Het is een fopspeen voor believers. Zelfbedienende kapitalistische science fiction voor Bart De Wever, de NVA en andere liberalen. Revolterende kruideniers en KMO-bazen, met een legertje binnenhuisarchitecten en advocaten in hun zog. Kleinburgers die kost wat kost willen tonen dat ze erbij horen, bij de toastende burgerij. Die de ideologie van het kapitalisme toepassen met een jezuïtische overijver waar de echte burgerij soms van opkijkt. Die waarachtige elite heeft - in tegenstelling tot de kleinburgerlijke parvenu - wel een geheugen en weet dat haar klassevijand - de werkende bevolking en de jongeren (dat zijn wij, effectief) - onderschatten, soms nadelige gevolgen kan hebben. Lenin, de Russische marxist, stelde: in de politiek is het een groot gevaar om je eigen wensen voor waarheid te nemen. De partij, of partijen, en leiding van een klasse heeft belang bij een nuchtere inschatting van de krachtsverhoudingen.

Maar soms moet de heersende klasse ook een gok wagen, als de politieke kaarten de traditionele instrumenten hebben uitgehold. Ze ziet zich gedwongen, zoals nu met Michel 1, om de kleinburgerlijke Duitse herders los te laten. Maar liefst met een alternatief achter de hand. Als de rechtse provocateurs struikelen over stakingsactie kunnen ze nog, zonder verkiezingen, overschakelen naar een tripartite: liberalen, christendemocraten en sociaaldemocratie, die hetzelfde beleid trager en meer gefazeerd doorvoeren. Geen alternatief voor werkenden en jongeren.

De NVA en de liberalen die haar volgen zijn hun eigen propaganda gaan geloven. Met het geheugen van een witte muis hebben ze zowat elke laag van de maatschappij op stang gejaagd. Als je je wil bewijzen en in de salons van de burgerij wil meetellen, moet je het meteen goed doen. Hier vandaag, morgen misschien verdwenen. Je moet tonen dat de symbolen van de arbeidersbeweging tegen de vlakte gaan. De arrogante nieuwe middenklasse is gaan denken dat de oppervlakte van de klassenstrijd - en de dikwijls onduidelijke houding van de vakbondsleiding - de hele arbeidersklasse vertegenwoordigt. Ze ziet niet dat haar zweep hele nieuwe lagen in de klassenstrijd aan het opleiden is, die ze zelf zo gretig voert. Ook al komen we soms van ver en zijn er tradities van strijd verloren gegaan.

Rand was geen slimme ideologe. De Wever was dat in de verkiezingen wel, toch als geslepen tacticus. De NVA is erin geslaagd om te laten uitschijnen dat ze zogenaamd de "uitzonderingen die het systeem verzieken" ging aanpakken. In het Franstalige landsgedeelte werd een mens (1) gevonden die reeds zijn hele leven in de "hangmat" van de werkloosheid had verbleven. De NVA ging de langdurig werklozen, de asielzoekers, en - in haar retoriek - andere zogenaamde "profiteurs" aanpakken met haar besparingen. Dat was de teneur van de electorale campagne. Maak er een karikatuur van en val die aan. Dat werkte. Een groot deel van die NVA kiezers merkt nu dat ook zij bij die "profiteurs" worden gerekend. En zal deel zijn van het verzet tegen deze Thatcheriaanse regering.

Wat de NVA in de verkiezingen deed, was met succes een grote groep mensen uit de middengroepen en de loontrekkenden tegen hun materiële belangen in laten stemmen. Zo sterk kan ideologie, en de dominante ideologie in dit geval, soms zijn. Het voelt gewoon beter om te denken dat we eeuwig bij de economische "winnaars" zullen blijven horen, dan mogelijk tot de economische "verliezers" te worden gerekend. Ook al is dat onder het kapitalisme voor de meerderheid een illusie. Soms smaakt die tijdelijke illusie zoeter dan een realistischer perspectief. De NVA was de kampioen van dit burgerlijke egoïsme, dat veel verder reikt dan de burgerij zelf. Omdat de dominante ideologie die van de heersende klasse is. Hier belanden we bij die andere, meer filosofische, loopjongen van het burgerlijke individualisme - Friedrich Nietzsche.

Als de te expliciete Ayn Rand als burgerlijke ideologe onhandig is, dan is Nietzsche's filosofie een meer uitgewerkte versie van de slimmere verkiezingscampagne van de NVA. Nietzsche ontwierp doelbewust een cultus van het "individu" en het burgerlijk "egoïsme" als hoogste doel van de maatschappij. Hij mobiliseerde zijn lezers voor de verheerlijking van de "sterken en de geslaagden" en haatte socialisten als de pest. Zeg nu zelf: hoort u ook niet liever bij de sterken, de geslaagden, de net iets mooiere en succesvolle exemplaren - als uniek product van uw onbegrensde wil en een handvol instincten? Dan bij de zwakken, de mislukten en de zieken? Dat fijnzinnige individu staat bij Nietzsche tegenover de "kudde". Dat was eigenlijk 19e eeuwse codetaal voor de arbeidersbeweging, aangepast aan het gemoed van niet zo democratische kleinburgers met een slecht geweten. Voor de façade "vrije geesten", in de praktijk gewonnen voor de onderdrukking van de arbeidersbeweging en haar rechten. Het lijkt soms de moderne burgerlijke media wel; leugen en verdraaiing als politieke methode incluis. Als je - wat Nietzsche beoogde - burgerlijke dictatuur, de antieke en zwarte slavernij, koloniale bloedbaden,... gaat rechtvaardigen, doe je dat beter met metaforen en een indirecte apologie. En je zet "instinctief individualisme" op je propagandistische doos. De "niet-ideologische" (lol!) intelligentsia is dan bereid om veel door de vingers te zien. Soms zelfs slavernij en de koloniale handentaks van Leopold II. Nietzsche was duidelijk een, eurm, handiger ideoloog dan Ayn Rand, en goddelozer dan Bart De Wever. Maar ondanks die nuanceverschillen: allemaal leden van de hard-rechtse club en meer of minder slimme ideologen van de kapitalistische reactie. En reden genoeg om ook Onze Club - numeriek onklopbaar, nog eens in de verf gezet door de nationale vakbondsbetoging - serieus te beginnen organiseren.

(pd)

NVA en inschrijvingsgelden: die andere transfer

Economisch herstel? Niet voor de werkenden en jongeren

Hoe was het mogelijk? In 2008 werd het kapitalisme geconfronteerd met de ergste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog. De industriële productie, de beursaandelen, de werkgelegenheid,... vielen terug aan een snelheid die volgens economisten met de crash van Wall Street uit 1929 kon wedijveren. De crisis van de jaren ‘30 was eveneens een crisis als gevolg van enorme ongelijkheden, overproductiecapaciteit, financiële luchtbellen en investeringen in nieuwe technologie die sneller toenamen dan die in arbeidskracht. Het kapitalisme slacht steeds weer de kip die de gouden eieren voortbrengt af: de arbeidskracht wordt uitgestoten of blijft achter op investeringen in machines. Volgens de socialist Karl Marx moest deze giftige cocktail leiden tot massawerkloosheid en crisissen als gevolg van pogingen om de winstgevendheid te herstellen.

Inmiddels zullen sommige werkenden en jongeren zich in het haar krabben: we zijn 6 jaar verder, is er niet sprake van herstel? De media zeggen het. De politici hielden niet op om het van de daken te schreeuwen. De bankencrisis werd door sommigen ook al naar de geschiedenisboekjes verwezen. Volgt er na crisis toch automatisch herstel, zoals de toverdokters van het kapitalisme beweren? In welke faze van de crisis zitten we vandaag?

Serieuze strategen van de burgerij: "het vermijden van een catastrofe is niet gegarandeerd"

Strijdbare arbeiders en jongeren mogen zich niet in slaap laten wiegen. De crisis van 2008 gooide de volledige logica om. Sindsdien kan de ooit geroemde "vrije markt" geen stap meer zetten zonder overheidskrukken. In de huidige omstandigheden kan het systeem niet meer overleven zonder de ooit verfoeide staatstussenkomst. Miljarden moesten de gemeenschappen ophoesten om de banken te redden. Die betalen we nu met aanvallen op onze pensioenen, onderwijs, recht op uitkeringen wanneer we ziek of werkloos zijn. Een crisis die mede een gevolg was van "te veel schulden" werd "opgelost" door meer schulden te creëren - bij de kapitalistische overheden. Maar ook: lenen bleef onwaarschijnlijk goedkoop. Dat bleef het gegok op de beurzen wereldwijd stimuleren. Goedkoop lenen om wereldwijd op snelle winst te jagen. De aandelen staan opnieuw op recordniveaus: nieuwe zeepbellen die volledig losstaan van de onderliggende groeiperspectieven. De Europese Centrale Bank deed er recent nog een schepje bovenop: de basisrente om bij haar te lenen staat ondertussen bijna op nul. En volgens sommige analisten deed ze te weinig en te laat: er was een nieuwe, wanhopige ronde nodig van geldcreatie, volgens deze commentatoren, om de eurozone voor een nieuwe recessie en nog ergere crisis te behoeden.

Het is waar: er kwam geen oneindige spiraal van bankfaillissementen die de rest van de economie meetrok, omwille van de overdracht van schulden naar de overheden en staatsinjecties. Ook het immense plan van infrastructuurwerken in China, gefinancierd met een berg schulden, hielp de wereldwijde groei nog een tijd verder. In de VS en een aantal Europese landen, zoals Duitsland, kwam er opnieuw een zekere jobcreatie. De rente die de Zuid-Europese landen moesten betalen op hun staatsobligaties zakte, ook na staatstussenkomst van de ECB. De aanvallen op onze lonen en koopkracht, op de sociale zekerheid,... hielpen het kapitaal om haar winsten te herstellen. Het gemiddelde werknemersgezin verloor verder aan inkomen in de VS en andere ontwikkelde landen. In België werden de lonen bevroren. De vruchten van de nieuwe, bescheiden groei kwamen vooral in de zakken van de rijkste 1% en de laag rond hen terecht. Er werd opnieuw met bonussen gesmeten, ons werd gevraagd om te matigen op loon en sociale rechten.

De propaganda van de laatste maanden voor de Europese en Belgische verkiezingen rond het economisch herstel had grotendeels politieke doeleinden. De meer ernstige denkers van de burgerij en de heersende klasse zijn er niet gerust in. Ze luiden vandaag de alarmklok over de trage of onbestaande groei in Europa en het gevaar van deflatie: prijsdalingen die in de winsten snijden, omdat de markten en onze koopkracht als werkenden ondermijnd zijn.

In de eurozone was er in het eerste kwartaal van dit jaar, tegenover het vorige kwartaal, slechts een groei van 0,2%. Frankrijk zat op een nulgroei, in Italië ging de economie met 0,1% achteruit. Enkel Duitsland vervulde nog een motorfunctie. Het kende een groei van 0,8% op kwartaalbasis - dat zou meer dan 3% zijn op een jaar. De inflatie zit in de eurozone rond de 0,7%. Dat is ver onder de doelstelling van 2%. Volgens Martin Wolf van de Financial Times moet de ECB opnieuw beloven om "alles te doen wat nodig is" om een neerwaartse spiraal te vermijden (FT, 13/5/14).

Wolf stelt dat de markten er maar vanuit gaan dat de besparingen in Zuid-Europa "eeuwig zullen blijven duren". Politiek, echter, is dat "helemaal niet zo evident". Een recent OESO rapport, zo haalt hij aan, gaf een schatting van de schulden van de Zuid-Europese regeringen tegen 2015. Spanje zal dan voor 109% schulden hebben tegenover de jaarlijkse productie (het BBP); Ierland 133%; Portugal 141%; Italië 147% en Griekenland 189%! Wolf stelt op bezwerende toon: "het vermijden van een catastrofe is nog steeds niet gegarandeerd". Dit is niet de taal van de kranten die bedoeld zijn voor massaconsumptie, die ons de achteruitgang met sprookjes moeten laten aanvaarden. Dit is een poging tot nuchtere inschatting van de diepe problemen waar de kapitalisten en hun systeem vandaag voor staan.

Holle karakter van de groei

Het is mogelijk dat er in de komende periode nog een lichte groei is in de VS. Maar in China vertraagt de economie en ging de immense markt in vastgoed erop achteruit. De infrastructuurwerken in China waren een belangrijke motor voor de groei in de "groeilanden" (Brazilië, Rusland, India, Turkije,...).

We moeten ook zien dat de huidige jobcreatie zeer instabiel is. In België is het aantal deeltijdse jobs onder min 30-jarigen sinds de crisis in 2008 gegroeid van 20% naar bijna 30%! Bedrijven geven minder frequent vaste contracten aan nieuwe werknemers, of laten ze deeltijds werken. De prijs van de huur, van de kost van het leven,... is voor die jongeren natuurlijk niet "deeltijds". In de VS zijn er zogezegd opnieuw 2 miljoen jobs bijgekomen, nadat er 2 miljoen waren verloren gegaan, maar dikwijls laag betaald en deeltijds. In voltijdse equivalenten zijn er nog steeds 650.000 jobs verloren gegaan.

Het kapitalisme zit in een doodlopend sukkelstraatje. De huidige generatie van werkenden en jongeren zal een ernstige strijd moeten voeren om een fatsoenlijk leven op te bouwen. Een massastrijd met haar eigen partijen en democratische vakbonden, voor een democratische socialistische maatschappij.

Oorzaken van de crisis

Karl Marx zag het kapitalisme als een systeem dat mankliep onder zijn eigen tegenstellingen. De diepe depressie van de jaren '30 of de meer uitgerokken depressie - een periode van stagnatie en achteruitgang van de productiekrachten - sinds de jaren '70 kunnen het best door Marx' ideeën worden verklaard.

- een tendens naar overproductie

Marx meende dat het kapitalisme op verschillende manieren met overproductie of overaccumulatie kan worden geconfronteerd. Er is de ongelijkheid tussen de kapitalistische elite en de meerderheid van werkenden, waarbij de arbeidersklasse niet kan terugkopen wat ze zelf produceert. De kapitalisten leggen zich toe op luxemarkten en dit kan leiden tot overproductie. Verder is er, door de competitie, ook de dwang om meer productieve machines in te zetten, om zo een meerwinst te proberen boeken tegenover de concurrentie. Dit kan leiden tot een snellere productie dan waar de consumenten behoefte aan hebben. De productiecapaciteit overstijgt de bestaande markten. Marx onderscheidde ook een trend naar overaccumulatie van kapitaal tegenover de bestaande arbeidskrachten. De dwang van nieuwe technologie leidt tot de uitstoot van arbeidskrachten. Sinds de jaren '70 zien we effectief een groeiende overproductiecapaciteit in verschillende sectoren en de vorming van structurele werkloosheid, mede in de hand gewerkt door arbeid uitstotende technologie.

- dalende tendens van de winstvoet

Kapitalisten hebben een neiging om, onder druk van de competitie, een meerwinst te willen boeken door nieuwe technologie in te voeren. Marx legde echter uit dat meerwaarde - en dus winst - enkel uit onbetaalde arbeid voortkomt. Machines dragen hun eigen waarde gewoon over op het nieuwe product, ze worden afgeschreven. Dit leidde, aangetoond door verschillende analyses, sinds de jaren '60 en '70 tot een druk op de winstvoet. Het neoliberale beleid kon deze trend deels keren, maar ten koste van nieuwe tegenstellingen.

- tegenstelling tussen de ontwikkeling van de productiekrachten en de nationale staat

De Eerste en Tweede Wereldoorlog waren mede een catastrofaal gevolg van deze tegenstelling. Maar het bestaan van competitieve natiestaten zorgt vandaag ook voor de onmogelijkheid om op kapitalistische basis een echt eengemaakt Europa te creëren. Enkel de arbeidersklasse kan de volkeren eenmaken.

- sociale productie maar "individuele" toeëigening

Het fundamentele probleem, de basis voor de andere tegenstellingen, is dat de productie wel door grote groepen mensen gebeurt, sociaal is, maar het product door een kleine groep kapitalisten wordt toegeëigend. Private productie voor de winst is vandaag een irrationele rem op de mensheid en het recept voor erger wordende economische en sociale crisissen. Zowel de productie als de toeëigening moeten "sociaal" worden om de angel uit de crisis te halen.

(pd)

NVA-Panda's uit Patronaal Paradijs gevlucht