Eindejaarskwis

Het kan vriezen of het kan dooien. Maar met het kapitalisme - die steeds slechtere grap - weten de werkenden en de jeugd doorgaans wel welke kant het opgaat. 2012 was een jaar van vele onzekerheden en conflicten die als een etterbuil opnieuw losbarstten. De burgerij zag haar deel van de kalkoen weer vergroten terwijl wij - de werkende klasse - de rekening van de crisis op ons bord kregen. Maar wat kan u zich nog - door de nevelen van een overdosis eindejaarschampagne en vechtend tegen de gevolgen van een indigestie opwekkende kreeftensoep - van het afgelopen jaar herinneren? Gelukkig is er onze eindejaarskwis om u over de streep van 2012 te trekken en, polonaisegewijs en lichtjes waggelend - enkel rechtgehouden door het betrouwbare kompas van het marxisme, het als imposant uit de mist opdoemende 2013 binnen te voeren.

1/ Op 30 januari was er in België een algemene staking. Dat leidde in de gevestigde media tot enig rumoer, waarbij de vakbonden werden opgezet tegen "de jongeren". De spontane verontwaardiging was niet van de lucht. Een van die jongeren was ene Nick Roskams. Van welke spontane organisatie was deze rechtse Indignado lid?

a) Milton Friedman is Helemaal Toppie
b) Milton Friedman was mijn vader
c) Guy Verhofstadt kon mijn vader zijn, als Milton Friedman het al niet was (denk ik)
d) Annemie Nuyts is mijn grootmoeder
e) het Liberaal Vlaams Studentenverbond
f) Vrijheid voor alle Dokters-, Boekhouders- en Ingenieurszoontjes die elke week naar de Kapper Gaan

Antwoord: e

2/ Volgens Eurostat is 68% van de Griekse bevolking arm na de door de Trojka (ECB, IMF, Europese Commissie) opgelegde besparingen en privatiseringen. Hoe kan men dit soort als een olievlek om zich heen grijpende barbarij volgens de neoliberale schema's verklaren? Zorgen besparingen dan niet voor goedkopere arbeidskrachten, meer mogelijkheden om te investeren en meer economische groei?

a) De neoliberale ideologen zijn vandaag even geloofwaardig als de katholieke kerk na de Spaanse Inquisitie en Zonnekind. Laat ze een parlementaire commissie oprichten en het kapitalisme met enkele randbemerkingen in de doofpot stoppen
b) Stellen dat 68% arm is, is zeer ongenuanceerd marxisme. Er is ook nog die 32% die aantoont dat het anders kan. Als je maar flink op je tanden bijt en wilskrachtig doorzet. Die 32% was genetisch én karakterieel niet geboren om te verliezen. Ze aquarelt er kunstzinnig op los in een proces van eeuwige zelfcreatie.
c) Malthus had gelijk: wij zijn gewoon met teveel. Maar ik niet. Ik ben met exact genoeg. Ik heb alleen een nieuwe golfcaddy nodig en iemand die mijn sticks vasthoudt tussen de holes door.
d) Het is een Grieks, Spaans, Cypriotisch, Maltees en Portugees probleem. Zolang die 68% niet met vork en riek de begonia's aan de voordeur platloopt, moet ik het allemaal nog zien gebeuren.

Antwoord: a

3/ Hoe heette het boek van Bart De Wever waarmee hij zichzelf definitief vestigde als de grootste - zij het niet langer de dikste - conservatieve Vlaamse denker van na de Tweede Wereldoorlog?

a) "Beperk de werkloosheidsuitkering in de tijd - de beste manier om af te vallen zoals onze jongens aan de Yzer!"
b) "Worteltjes, Bloemkool en Radijzen - Fundamenten van een 21e eeuws confederalisme dat de lonen en condities van de werkende bevolking volledig in de soep draait"
c) "Het regime van Bart De Wever"
d) "Teveel GAS! Overlastboetes als conservatieve naastenliefde in het nieuwe millenium"
e) "Voka is mijn blaas"
f) "Alles behalve het politieke regime van Bart De Wever - in 10 irrelevante kooklessen"

Antwoord: c

4/ Griekenland stond ook in 2012 in het epicentrum van de Europese crisis, die helaas - maar we kennen het kapitalisme zo'n beetje - steeds meer in de richting van ons landje dreigt af te glijden. Hoe heet de openlijk fascistische organisatie die tijdens de Griekse verkiezingen 7% van de stemmen behaalde, en sindsdien nog hoger scoort in de peilingen?

a) Philip Dewinter met Balalaika, Bazooka en Bezem
b) Klein Snorretje aan de Horizon om 4 uur in De Ochtend
c) Concentratiekampen aan de Einder van het Kapitalisme als we niet Snel in Actie komen
d) Gouden Dageraad
e) Een Hard Hoofd en Verdomd Stenen Kloten na een avondje stappen met de Führer

Antwoord: d

5/ De verkiezingen in Antwerpen waren het hoogtepunt van de gemeenteraadsverkiezingen in oktober. Wel voor Bart De Wever, met 37% van de stemmen, waren ze toch een hoogtepunt. Patrick Janssens (SP.a), die een Stadslijst in elkaar had getimmerd (een Stadslijst is wat een mens uitvindt wanneer ideologische kwesties worden opgelost in inwisselbaar-liberale Dreftpolitiek), zat in zak en as. Janssens barstte tijdens de verkiezingsavond in een huilbui uit, staarde wezenloos als de Jonge Werther in het grote niets, en gedroeg zich voor het overige als een tiener die men zopas zijn favoriete knikkers heeft afgenomen. Voor de rest hulde de mysterieuze politicus zich in Chinese gezegden. Zoals: "Er was er een die meer stemmen had. Da's alles. Da's alles." Net geen haiku, maar da's dan weer Japans.

In het personality magazine - een personality magazine is het hippe tegendeel van klassepolitiek, volgens sommigen - dat Janssens op 't stad losliet, was zijn personality glimlachend te zien naast de bips van een pasgeborene. Verbijsterend. Op die manier moesten we de indruk krijgen dat we hier niet met een kille, neoliberale manager te maken hadden, maar met een warme persoonlijkheid. De freak!! Wij hadden veeleer de neiging om Child Focus te bellen. Welke volslagen gek, of Bart De Wever inderdaad, doet zoiets zijn eigen kinderen aan? Wat nog maar eens aantoonde hoe flinterdun de verschillen tussen Patrick Janssens en Bart De Wever wel waren.

Interessante mijmeringen, die ons loepzuiver bij de volgende kwisvraag brengen. Hoe heette het personality magazine waarmee Patrick Janssens de kiezer volstrekt niet wist te bekoren, waarmee hij ons integendeel de stuipen op het lijf joeg ("Eeek, wat een freak!!"), de intelligentie van de gemiddelde Antwerpenaar ongemeen hard beledigde en aldus - en ook wel vanwege het stuitend gebrek aan sociaal programma - ervoor zorgde dat Bart De Wever met straatlengten voorsprong de verkiezingen won?

a) Gewoon Jos
b) Bij de Kille Manager thuis
c) Le freak, een babybips is niet sjiek
d) Leona Detiège kapot (om de vrouwelijke kiezer aan zich te binden, werkelijk met alle mogelijke middelen)
e) Patrick, de Sociaal-Democratische Zatterik
f) Petrick - voor als in uw neoliberale city marketing een lek zit

Antwoord: e

6/ Hoe heette het nummer waarmee de Zuid-Koreaanse dance sensatie Psy, bekend en geliefd omwille van de fascinerende dans van het Onzichtbare Paard - uren voor de spiegel geoefend! - de wereld en de hitlijsten veroverde?

a) Oppa Christine "stootram van het kapitaal" Lagarde Style
b) Oppa Lenin is echt de Max Style
c) Oppa het Kapitalisme is Behoorlijk Failliet Style
d) Oppa Gangnam Style
e) Oppa Een Personality Magazine is Zelden een Geniaal Idee kijk maar naar de kiescijfers Style

Antwoord: d

7/ Waarom begon Bruno Tobback - en dit is geen grap - net voor het visiecongres van de SP.a - dikke exemplaren van "Het Kapitaal" van Karl Marx aan vertegenwoordigers van patroonsorganisaties uit te delen?

a) in de hoop dat ze hem "marxist-leninist" zouden noemen in de plaats van onwaarschijnlijke onnozelaar
b) om de eerste 40 bladzijden aan hem uit te leggen
c) omdat er volgens Tobback op pagina 484 een zin staat die je "als steun aan de privatisering van de NMBS" zou kunnen interpreteren (als je teveel citroenjenever na het partijbureau hebt gedronken)
d) om erop te staan, op het puntje van zijn tippen, en intellectueel boven zichzelf uit te stijgen
e) om hen zwaar te provoceren, maar ze moesten er hartelijk om lachen en vroegen wanneer de speeltijd voorbij was

Antwoord: e

8/ De index van de werkenden lag in 2012 ongemeen hard onder vuur. Er ging geen week voorbij zonder dat het VBO, Voka en Unizo een luide klaagzang inzetten over onze lonen. Zowat iedereen vond dat de werkenden die al 20 à 30 jaar de crisis betalen teveel verdienden om dezelfde crisis nu eens definitief en voor altijd op te lossen. Hoe noemde Caroline Gennez (SP.a) haar voorstel om onze koopkracht nog wat meer naar de geschiedenisboekjes te verwijzen?

a) De Dracula Index
b) De "Het Kapitalisme is een Smerige Vampier Pak Hem Beet en Leg Hem Om" Index
c) De "Hier Heb Ik Zwaar op Doorgestuurd" Index
d) De "Index Die er Geen Meer is Maar Ssst" Index
e) De Slimme Index

Antwoord: e

9/ De Europese crisis rommelde in 2012 gewoon door. Het aantal crisistoppen is onderhand niet meer op een hand te tellen. "Doe de armen en werkenden de crisis betalen" was weer het openlijke motto van de neoliberale eenheidspartij (in al haar geledingen) en haar neoliberale eenheidsworstmedia. Volgens sommigen zijn gemeenschappelijke euro-obligaties nog het enige wat tussen ons en de chaos van een opbreken van de eurozone staat. Op 14 november was er echter ook de eerste aanzet tot een algemene staking in heel Europa. Hoe heetten de twee SP.a-parlementairen (ja, zij weer) die de acties op 14 november aangrepen om "wilde stakingen" wettelijk gemakkelijker te bestraffen?

a) Tweedledum en Tweedledee
b) Jefke de Stakingsbreker en Marina de Mol van het Patronaat
c) Blauwbaard Patrick en Gele Caroline
d) David Geerts en Karin Temmerman
e) Bruno Mosselini en Viviane Vebeo

Antwoord: d

10/ 2012 was weer een matig jaar voor het selecte clubje islamofoben dat tot vlak voor de revoluties in het Midden-Oosten en Noord-Afrika wel eens om haar ernstige mening werd gevraagd in onze vaderlandse media. Het was de Eeuwige Islam - niet de Eeuwige Jood deze keer - die ervoor zorgde dat hele bevolkingsgroepen gedwee het politieke despotisme en de tirannie in de regio aanvaardden. Het selecte clubje half-belezen racisten stak weer even de kop op toen delen van de bevolking in Tunesië en Egypte islamistische partijen verkozen in de verkiezingen. Om vervolgens weer naar de stoffige studeerkamer te worden gejaagd door een nieuwe golf van massaprotesten en stakingen tegen de nieuwe, expliciet islamitische maar prokapitalistische heersers.

Hoe heet de partij die vandaag in Egypte de macht uitoefent maar opnieuw gecontesteerd wordt en wiens politiek zelfs wordt vergeleken met elementen van het vroegere Moebarakregime?

a) Groucho en de Marx Brothers van de contrarevolutie
b) De Zusters Clementijnen van Caïro
c) Benno Barnards Laatste Hoop op Religieuze en Morele Verlossing
d) De Moslimbroeders
e) De Broeders van het Failliete Neoliberale Kapitalisme Vooral, wat dat ook voor de rest van de moslimbroeders en -zusters moge betekenen

Antwoord: d

Prettige feesten aan alle arbeiders!

(pd)

SP.a: op zoek naar inhoud

En de terugkeer van Karl Marx

De SP.a is sinds de smadelijke nederlaag van Patrick "personality magazine" Janssens in Antwerpen, de achteruitgang - in de meeste gemeenten - in de verkiezingen en een zoveelste begroting die de besparingen en tekorten nog eens wat breder uitsmeert onder de werkende bevolking enigszins op de dool. De idee dat de sterkste schouders - lees de superrijken en de bazen - de zwaarste lasten dragen, werd reeds langer op hoofdgeschud onthaald door de achterban. Om een en ander wat eerlijker te verdelen, passeren de SP.a-kopstukken graag, veelvuldig en blijgezind langs de kassa van allerhande bestuurs- en beheersmandaten. Er is geen alternatief, kameraden. Enkel het Janssens-, Luc Van den Bossche-, Stevaert- en Termont- (6 betaalde mandaten voor de fiscaal progressieve burgemeester) en Vande Lanottegewijs aaneenrijgen van betaalde functies komt overeen met de menselijke natuur. Die is nu eenmaal egoïstisch. Bij de SP.a hebben ze zich daar reeds langer, als betrof het een Romeins bacchanaal, gelaten bij neergelegd. Zolang het de werkende bevolking niet is die opkomt voor haar belangen wordt de natuur der dingen gerespecteerd.

In het kader van het SP.a-congres van het afgelopen weekend stond voorzitter Bruno Tobback dan ook voor een moeilijke taak. Hoe verkocht krijgen dat er in een partij van doorgedreven postjespakkers en slaafse dienaars van het financieel-economische establishment nog enige politieke visie te vinden was? Een die verder ging dan het schijfje per schijfje laten betalen van de crisis door de werkenden, de werklozen, de jongeren en gepensioneerden? De door Vande Lanotte rondgestrooide idee dat we weer eens om onze uitgeholde index moesten staan juichen, was duidelijk een lolletje. Dat de regering de fiscale fraude zou tackelen terwijl de miljoenen die ze daarmee wil ophalen, verbleken bij de tientallen miljarden die de multinationals en grote aandeelhouders jaarlijks achterover slaan? Het bleek eveneens een zeer geslaagde grap, die helaas weinigen kon overtuigen.

Als waterpistolen, Gemeentelijke Administratieve Sancties en andere tasers niet werken, moet je de kannonnen bovenhalen. Geconfronteerd met een ideologische leegte die enkel gapend kan worden genoemd, met het vastlopen van een systeem dat dagelijks sociale ravages aanricht, met een kiespubliek dat in de grootste Vlaamse stad de traditionele partijen tot een hallucinant derde van de stemmen heeft gereduceerd, kan je alleen maar naar de grote middelen grijpen.

En zo is het gekomen dat delen van het establishment - die van geen gram revolutionair élan kunnen worden beschuldigd - elkaar onderling voor "marxist" zijn gaan uitkrijten. In de media soms ook als "Marxist" geschreven. Dat ziet er bij valavond nog imponerender uit. Als je echt niet meer weet van welk hout intellectuele pijlen maken, zorg er dan voor dat een nog grotere besparingsfanaat je voor volgeling van Marx en liefst ook Lenin en Rosa Luxemburg uitmaakt (dat is de volgende stap).

Bruno Tobback verwoordde dat in De Standaard als volgt: "Het kan me niet schelen als mensen van rechts me dan een marxist noemen. Dat gaat niet over structuren of maatregelen van tien, twintig, vijftig jaar geleden. Wel over vasthouden aan waarden die eeuwig zijn, die je vertaalt naar moderne politiek, naar solidariteit en gelijkheid." Zo bemantel je dus de aanval op de werkloosheidsuitkering en de kaalslag in openbare diensten als het onderwijs en de NMBS. Minder "eeuwige waarden", zullen we maar zeggen. Groot acteertalent en een betwistbare band met de realiteit zijn een eerste vereiste voor elk kapitalistisch politicus. Ze kunnen er zelf om lachen, zolang het nog duurt.

Niemand bij zijn nuchtere verstand zou Bruno Tobback ooit van een spatje ideologie verdenken. Dus moet hij uit pure intellectuele armoede zelf een uitnodiging aan nog driestere crisismanagers richten om - alsjeblief, dank u wel - als "marxist" te worden weggezet. Het bebaarde spook waart opnieuw rond in de hoofden van dolgedraaide ondernemers en besmuikte neoliberalen-die-het-niet-geweten-willen-hebben - de sociaaldemocratie. En die de samenleving niet naar de structuren van "tien, twintig, vijftig jaar geleden" aan het terugvoeren zijn, maar meer en meer naar toestanden van massale werkloosheid en politieke instabiliteit die ons in de vergeten gewaande jaren '30 dumpen. In Zuid-Europa is de economische depressie - en het bijhorende opkomende fascisme - al een feit. De doorsnee Griek had je 5 of 10 jaar geleden ook niet geloofd als je het huidige beeld van de Griekse samenleving aan hem of haar had voorgehouden. Als de burgerlijke economen er zo dikwijls en zo ver naast zitten met hun analyses, wat is hun methode dan nog waard?

Ondernemers op het topje van de economische vulkaan en politici die op de burgerlijke limieten stoten, voelen aan dat Marx zijn analyse en - erger - oplossingen weer eens een opgang zouden kunnen kennen. Tobback voegde er wel aan toe dat hij "de dialoog" blijft zoeken met de ondernemers. De dialoog! Hoe ga je in "dialoog" met een gebedsmolentje dat op alles wat er foutloopt onder de zon "het is de loonkost - maar niet die van ons" antwoordt?

En toch. Nu we weten dat het Tobback niets kan schelen dat hij "marxist" wordt genoemd, houdt niets hem nog tegen om als herboren SP.a-ideoloog zijn ideeën in boekvorm onder de massa's te verspreiden. Reeds enkele suggesties van deze nederige website:

- "Het Opportunistisch Manifest - Asociale Neoliberalen van rond de kerktoren, verenigt u"

- "Het Kapitaal - Een leerrijke dialoog met de uitbuiters die uw sociale zekerheid willen afschaffen"

- "De Klassenstrijd in Frankrijk is gelukkig niet die in België"

- "De notionele intrestaftrek is opium voor de patroons - wie wil er ook eens puffen?"

Schrijf ze, kameraad Tobback! De massa's zullen u dankbaar zijn en er zeker nooit meer aan denken om hun eigen partij op te richten.

(pd)

Belgische economie krimpt opnieuw - traditionele partijen hangen vast aan liberale dogma's

In het weekblad Knack van deze week worden de partijvoorzitters van CD&V, Open VLD, SP.a, Groen en NVA aan de tand gevoeld over hun oplossingen voor de vastslibbende Belgische economie. Aanleiding daarvoor is de vaststelling dat de economie in ons land, in het tweede kwartaal, met 0,6% achteruit boerde. In een context van een vertragende Europese economie is dat allicht geen verrassing. Wat wel verrast, is dat België het daarmee slechter zou doen dan het Europese gemiddelde. En was dat nu net geen stokpaardje van de regering-Di Rupo: dat België het in vergelijking met de rest van Europa "nog niet zo slecht deed"?

De antwoorden van de partijvoorzitters zijn lichtjes verbijsterend in hun eensluidendheid. Het enige verschil zit hem in de balans tussen besparingen (voor Open VLD, NVA en CD&V: het absoluut dominante element en schijnbaar de enige oplossing) en het stimuleren van de economie (bij Groen en SP.a doen ze een schuchtere poging om enig activisme op dit vlak voor te wenden).

Alle partijen willen doorgaan met een neoliberale aanval op de lonen en de sociale zekerheid, al is de ene daar al wat openlijker in (Open VLD, NVA) dan de andere (SP.a, Groen). Met Wouter Beke van CD&V als natuurlijke tsjeef in het centrum-rechtse midden van het bed: Beke wil steun voor "structurele hervormingen" die de "loonhandicap" aanpakken en het begrotingstekort beperken, koppelen aan economische groei die garant moet staan voor een "lage werkloosheid en een goede sociale bescherming". Hoe je tegelijk kan besparen op lonen en sociale uitgaven en economische groei kan creëren - onze buurlanden en de rest van de wereld besparen ook - maakt Beke niet duidelijk. Beke wil vooral flink lijken tegenover de politieke concurrentie op de rechterflank, met name Open VLD en NVA. Benieuwd hoe de ACV-leiding nu weer deze rechtse koers aan de leden zal blijven verkopen. Of moet er wat openlijker worden nagedacht over een eigen politiek verlengstuk van de (christelijke) arbeidersbeweging?

De steun voor "lastenverlagingen op arbeid" is bij alle partijen oorverdovend, ook bij Groens Wouter Van Besien. De SP.a spartelt bij monde van Bruno Tobback nog een beetje tegen, door te stellen dat harde besparingen nergens tot groei hebben geleid. Helaas is dit vanwege Bruno een lachwekkend achterhoedegevecht. De SP.a maakt deel uit van een regering die vast van plan is om ons een besparingspakket door de strot te rammen dat tot de "hardste" in de naoorlogse periode behoort. De aanvallen op de werklozen, het om de zoveel maanden laten dalen van de uitkeringen, zullen in een context van Europese recessie een waar sociaal bloedbad aanrichten, mede ondertekend en goedgekeurd door de SP.a.

Voor Tobback is het geen oplossing dat we "voor vijf of zes euro per uur" gaan werken. Maar de laatste 25 jaar behoorde de SP.a wel het grootste deel van de tijd tot de opeenvolgende regeringen. In die tijd verdriedubbelde het aantal officiële armen tot 1,5 miljoen in België. "Maar het kan dus nog altijd slechter!" - dit blijft het inspirerende refrein waarmee de SP.a wie twijfelt aan haar goede intenties in het gareel probeert te houden.

Wie denkt bij de Groenen een iets progressiever geluid te horen, is eraan voor de moeite. Volgens voorzitter Wouter Van Besien moeten de "lasten op arbeid" (lees: onze sociale zekerheid) naar beneden. Het gat dat zo ontstaat moet worden opgevuld door "milieufiscaliteit" en een "vermogenswinstbelasting". Dat wil zeggen: Groen wil de economische groei stimuleren door fiscale cadeaus uit te delen aan de bedrijven, alsof die nog niet genoeg cadeaus krijgen en amper belastingen betalen. Door die milieufiscaliteit moeten er - mirakuleus genoeg, in een context die wereldwijd opnieuw naar recessie en crisis neigt, en met een bijna investeringsstop van de bedrijven - opnieuw investeringen als manna uit de hemel vallen. Van Besien presenteert het allemaal met een aplomb alsof er daarbuiten geen wereldeconomie bestond. Immers, "de beleidsmaatregelen liggen voor het oprapen" en "begrotingsmaatregelen uitstellen" tot na de lokale verkiezingen is "politiek oude stijl", die niet past bij een "moderne, transparante en dynamische economische omgeving".

De keynesiaanse econoom en Nobelprijswinnaar Paul Krugman schreef recent een boek waarin hij beweert dat het kapitalisme, zonder steviger ingrepen uit zijn reformistische kookboek (uit de jaren '50, eerlijk gezegd), verder in een "depressie" dreigt af te zinken. Bij de liberaal-kleinburgerlijke Vlaamse Groenen blijven ze echter liever op hun driewieler in de eigen voortuin rondfietsen. Hun "oplossingen" zijn ofwel niet realistisch ("milieufiscaliteit" als middel om ons uit een diepere recessie te trekken), ofwel bestaat er geen politieke meerderheid voor - de vermogenswinstbelasting. Blijft dus over, iets waar alle partijen een ware fetisj van hebben gemaakt: vermindering van de "lasten op arbeid". Laat dat nu net iets zijn waar ze - sinds de sociale Maribel van 1981 - nog maar net 31 jaar schijfje per schijfje mee bezig zijn! 3 decennia hebben ze dat experiment al mogen rekken. Het lijken wel dokters die een uitzaaiende ziekte willen bestrijden met hetzelfde medicijn dat ze al 30 jaar toedienen - alleen in een nog straffere dosis - en dat het systeem van "behoorlijk ziek" naar vandaag "doodziek" en "balancerend op de rand van een instorting" deed evolueren! Het kapitalisme in verval wordt, verbijsterend genoeg, geregeerd door derderangsacteurs die van zichzelf vinden dat ze goed bezig zijn.

De liberalen van Open VLD en NVA doen in het artikel wat je van hen verwacht: de arbeidersbeweging en de sociale rechten van de meerderheid provoceren. Bart De Wever (NVA-hopman) haalt daar zelfs de oerliberale goeroe Milton Friedman voor uit de stal: "never waste a good crisis"! Dit mogen de vakbonden, de werkende klasse en de jongeren gerust lezen als een oorlogsverklaring aan de sociale zekerheid. Friedman is deel van de ultraliberale economische school die elke overheidsinmenging in de economie als heiligschennis afdeed. Hij beleeft vandaag in libertair-liberale en andere conservatieve kringen een veeleer onbegrijpelijke en verkeerd gecaste revival, en Knackredacteur Johan Van Overtveldt wijdde een heus boekje aan de man onder de veelzeggende titel "Red de vrije markt". Veel woorden om een knagend kapitalistisch geweten - als zo'n ding al bestaat - te sussen.

De redenering van dit soort utopische liberalen is in wezen een vlucht vooruit. Ze moeten - noblesse oblige - ontkennen dat de huidige crisis een crisis van het kapitalisme zelf is. Het "echte kapitalisme" is immers hun kind en per definitie een mooi kind. Wat vandaag bestaat is geen echt kapitalisme, o neen, maar een door overheidsinmenging vastgeketende mythologische held. Helaas voor hen zijn de ideeën van Friedman en consoorten al 30 jaar, sinds Reagan en Thatcher, de ideologische leidraad achter de neoliberale contrarevolutie. Die contrarevolutie nog een versnelling hoger jagen, zou de wereldwijde krachten van de revolutie - de werkende massa's en de jeugd - wel eens sneller kunnen wakker maken, en op het pad van de contestatie sturen, dan de champagne nippende verdedigers van het bankroete kapitalisme lief is.

(pd)

De neoliberale kerk kan het niet meer aanzien

Griekse bevolking eeuwig op de pijnbank?

De crisis in Griekenland beroert de gemoederen. Alle paradigma's - dat zijn theorieën met een abonnement op de VIP lounge bij voetbalclub Anderlecht - worden vandaag voor een serieuze test geplaatst. De theorie dat de kapitalistische vrije markt veruit het beste is wat ons sinds de uitvinding van stromend water, de piramides in Egypte, het Romeinse wiel, het weerbericht door Frank Deboosere, en roze krasbiljetten is overkomen, staat vandaag ernstig op de tocht.

Decennialang hebben de hoeders van de neoliberale kerk ons wijsgemaakt dat de voortgebrachte goederen en diensten het makkelijkst op hun gewenste bestemming terechtkomen als je alle obstakels voor de winstmaximalisatie opheft. Die obstakels bestonden uit: normale lonen, veel te gewone, door syndicale strijd afgedwongen werkzekerheid (het leven hoort voor managementtypes en andere Bengaalse tijgers een beetje geriskeerd en spannend te zijn), overdreven efficiënte publieke gezondheidszorg, bussen die nog rijden na 11 uur 's avonds (pure decadentie, en een uitwas van de rondhangcultuur van de welvaartstaat - om 11 uur horen arbeidskrachten soezend in bed te liggen),... Enzovoort, enzoverder.

Maar toen werd het voor de elitair feestende menigte 2008. De financiële crisis sloeg in alle hevigheid toe. En de bankencrisis. En de werkgelegenheidscrisis. Als bankier was een uitkering krijgen plots niet meer verdacht. Van dit soort overheidsinmenging in de falende markt kon je volgens de heersende elites niet genoeg hebben. Subsidies voor de winsten van de banken. Belastinggeld waarmee breed grijnzende beurscriminelen een recidivistisch feestje, rijkelijk besprenkeld met uitzinnige toplonen en dito bonussen, in elkaar mochten flansen. Op onze kosten - maar dat vonden de heren en dames normaal. Geld en macht zijn hun eigen rechtvaardiging, ook al gok je de hele maatschappij naar de verdoemenis. Sociaal gemarineerd met Mariani!

De crisis van 2008 hoorde volgens de schema's van de zieners van het kapitaal niet op die schaal plaats te grijpen. Hadden ze niet de mantra van de zelfregulering gepredikt? Zou een occasionele crisis niet zichzelf oplossen? En nu stond het seniele kapitalisme plots klappertandend op overheidskrukken. Om een rerun van de jaren '30 nog even te vermijden.

Een beetje burgerlijke econoom of journalist-bij-de-beursberichten is dus al een paar keer van zijn geloof gevallen, nog voor deze heren en dames het drama - letterlijk dan - in het actuele Griekenland moesten verduren. Neem nu het artikel met de verbijsterende titel "Griekse gek doet iedereen pijn" dat, na de Griekse verkiezingen en de overwinning van het linkse Syriza met kopstuk Alexis Tsipras, door journalist/rijksagitator Jan Reyns in de kolommen van Het Nieuwsblad/De Standaard werd gekwakt. Reyns leek er in functie van zijn opwaarts mobiele carrièrevooruitzichten, en de intellectuele herfstmode van enkele jaren geleden toch al, heilig van overtuigd dat je wel klinisch "gek" moest zijn om je tegen eeuwig durende besparingen en massale collectieve verarming te verzetten. De gefingeerde verontwaardiging van de rijksagitator was aandoenlijk. Aan het koffieapparaat van de Coreliokranten is het overjaarse yuppiedom - op z'n minst in de ideologisch streng-doctrinaire afdeling Economie - schijnbaar nog steeds bon ton. Als je als aanstormende reactionair ouderdomsdeken en geheide cijferbureaucraat Guy Tegenbos moet voorbijsteken - hoe begin je daaraan? Met expansieve klassenstrijd aan het koffieapparaat: een verongelijkte pose, in tijden van theoretische doffe ellende, intellectuele schaarste en politieke stuurloosheid.

Wel het is dat, of onze vriend had zijn beursaandelen die dag kletterend naar beneden zien tuimelen. Desgevallend zijn wij geneigd om daar een postmodern "lol" aan toe te voegen. En wij haten de postmoderniteit! We haten het! Altijd gedaan... Enkel liefhebbers van slechte opera kunnen het zich permitteren om ironisch in de klassenstrijd te staan. Cynisme als schijnbaar superieure levenshouding? Het betaalt de rekeningen niet.

Het drama, vergis u niet, bestond hier dus niet uit Griekse gepensioneerden die tot de wanhoop - niet zelden zelfdoding - worden gedreven, omdat ze hun pensioen - met dank aan de Trojka, die moderne Spaanse Inquisitie - gedecimeerd zagen. Het drama bestond voor Reyns ook niet uit de kinderen die op school flauwvallen omdat ze niet genoeg te eten krijgen thuis. Waar gaan we naartoe als een beurscommentator van een burgerlijke krant zich door dergelijke kleinigheden zou laten leiden? Noch was deze mens geroerd door de angstwekkende groei van de dakloosheid in Griekenland, de massaal geruïneerde middenklasse, of lonen van pakweg 600 à 700 euro netto per maand. Met de 50% werkloze jongeren (!) en het totale gebrek aan perspectief voor deze jongere generatie moesten ze de beursberichtenschrijver ook niet komen lastig vallen. Neen, wat bij onze pennelikker van De Standaard pas echt het bloed deed koken was de weigering van Syrizakopman Tsipras om de door de Kapitalistische Inquisitie geëiste besparingen zonder verpinken verder door te voeren. Dit in een zeldzaam, maar volgens de zeloten van de EU en de ECB leerrijk experiment van sociale marteling van een volledige bevolking!

Kortom, duidelijk nog herstellende van de schok dat werkende mensen en jongeren een stem voor verdergaande politieke zelfverminking liever afwijzen, kreeg je middels dit artikel de indruk dat de Syrizaspreekbuis, met enige voorsprong, de slechtste mens was die ooit een voet op deze planeet had gezet. Op zijn eentje in staat om het wereldwijde beurskaartenhuisje de fatale slag toe te brengen. Geen mens, werkelijk geen mens, die zich leek af te vragen hoe het ooit zover kon komen! En dan schrijven we nog over iemand die zich simpelweg verzet tegen verdere besparingen. Helaas zonder vooralsnog een duidelijk alternatief op het kapitalisme naar voren te schuiven. Je kan alleen maar hopen dat ze bij Het Nieuwsblad/De Standaard, dat eerbiedwaardige koppel vol burgerfatsoen - zolang er nergens een staking losbreekt, op een zonnige dag niet over de wederom opstomende erfgenamen van Marx, Lenin, en de heroïsche Rosa Luxemburg zullen moeten gaan schrijven. Het zou, effectief, het koffieapparaat geen goed doen.

(pd)

De kapitalistische ideologie verdampt - maar wat is het alternatief?

In Frankrijk behaalt de linkse kandidaat Mélenchon - die kritiek levert op het kapitalisme, verwijst naar de Franse revolutionaire traditie en als slogan "de macht grijpen" gebruikt - 14% in de opiniepeilingen. Een steile opgang die zelfs het extreemrechtse FN parten speelt. De meeste presidentskandidaten in Frankrijk hebben plots de fabrieken en de jobverliezen ontdekt. Zelfs de onder brede lagen onpopulaire president Sarkozy durft er - geflankeerd door een legertje veiligheidsagenten - wel eens zijn opwachting maken.

Maar er is niet enkel Frankrijk. In Griekenland scoren de partijen links van de regerende - en radicaal besparende - Pasok (sociaaldemocratie) hoog in de peilingen. Als voor de verkiezingen de stalinistische KKE en het linkse Syriza een strijdbare alliantie zouden vormen - wat ondanks de druk van de bewegingen op straat niet lijkt te zullen gebeuren, gezien de afzijdige houding van de KKE en de politieke onduidelijkheid bij de Syrizaleiding - dan zou "radicaal-links" de belangrijkste politieke factor kunnen worden. Een onvermogen om een sterke linkse pool uit te bouwen zou, net als met LO en LCR in Frankrijk begin de jaren 2000, tot ontgoocheling kunnen leiden en een terugval in de steun voor deze krachten.

In Nederland neemt de antineoliberale Socialistische Partij dan weer een hoge vlucht, surfend op het ongenoegen over de massieve besparingen van een diepblauwe coalitie met parlementaire steun van de rechtse populist Wilders. De SP heeft een ex-maoïstische achtergrond, maar is niet duidelijk over het afwijzen van coalities met delen van het neoliberale establishment (o.a met de Nederlandse PvdA). Ze staat vandaag wellicht rechtser dan de radicale linkerzijde in Griekenland, of het Front de Gauche van Mélenchon.

Dan is er ook Ierland. In dit land zou, volgens de wensdromen van de burgerlijke media, moeten blijken hoe je hard kan besparen en toch op weinig tegenstand stoten. Dat heeft dan meer te maken met de fatalistische en inadequate houding van de in het overlegmodel vastgeroeste vakbondsleiding. Vandaag ontwikkelt, mede daardoor, het massaverzet op een andere manier: via een brede campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid tegen de nieuwe household tax. Op zaterdag 24 maart kwamen er 3000 activisten samen in Dublin - mede geleid door de Socialist Party, de zusterorganisatie van de LSP in Ierland - om de tactieken, structuren en het programma van de beweging te bespreken. Tienduizenden kwamen op straat om hun woede tegenover deze maatregel, en het hele besparingsbeleid, te laten blijken.

Op 31 maart had slechts iets meer dan de helft van de huishoudens zich laten registreren voor deze taks. Een nederlaag rond dit thema kan de bredere besparingsagenda van de regering - opgelegd door de EU - in het gedrang brengen, zoals ook door de Financial Times - het interne bulletin van de burgerij - werd opgemerkt. Het is een indicatie van wat zou mogelijk zijn met een partij, een leiding, tactieken en eisen die tegemoet komen aan de bereidheid bij werkende mensen om tegen de besparingspletwals in te gaan.

In België titelde de krant De Morgen enkele weken geleden op haar voorpagina: "Adam Smith en de kapitalisten hebben hun beste tijd gehad". Voor de crisis, ingezet in 2008, zou zo'n titel onmogelijk zijn geweest. Het toont de impasse van de burgerlijke ideologie aan, ook onder een laag van kleinburgerlijke intellectuelen. Deze lagen staan niet los van de maatschappij, kunnen vanop hun Olympische berg geen mythische onafhankelijke rol spelen en worden door de crisis gedwongen om te kiezen tussen een van de doorslaggevende klassen in de maatschappij: de werkende meerderheidsklasse of de kapitalistische minderheidsklasse. In het bijhorende artikel wordt verwezen naar de toenemende rol van de overheid in de economie, daar waar de vrije markt tekortschiet. De echte tegenstelling, echter, is niet die tussen keynesiaanse staatsinterventie om de banken recht te houden en harde bespaarders (dikwijls wordt overigens een mix van beiden gebruikt). De ware tegenstelling is die tussen voor- en tegenstanders van het kapitalistische winstsysteem.

Verder zien we nog de grotere openheid in de media voor een partij als de PVDA, de goede verkoop van het boek van spreekbuis Peter Mertens,... Dit boek geeft een goed beeld van wat er fout loopt in dit systeem, maar is helaas kort van stof over het socialistische alternatief. De PVDA geeft ook niet het beeld van een partij die bereid is het vrije debat rond ideeën en een alternatief met verschillende stromingen en individuen in haar rangen toe te laten. Voornamelijk omdat ze zelf niet klaar is over haar stalinistische verleden (of haar steun aan het huidige Chinese regime). Eens actie de boventoon voert, zal er echter meer nodig zijn dan een linkse stem in de verkiezingen of het bewust vermijden van kritiek op de vakbondsleiding.

Hier is er een rol voor een nieuwe, brede, strijdbare arbeiderspartij weggelegd. Vandaar allicht ook de oproep van verschillende syndicale ABVV-delegaties aan ABVV-kopman Rudy De Leeuw, gestart vanuit de Antwerpse chemie maar nu ook aangevuld met ondertekenaars uit andere sectoren, om niet alleen volledig te breken met de SP.a, maar ook om een stap verder te gaan: om als vakbondsmilitanten bij te dragen tot een bredere linkse eenheid tussen de linkse organisaties, strijdbare vakbondsdelegaties en -militanten,... maar dan los van de besparingspartijen SP.a en Groen.

Een brede pluralistische partij, gestart vanuit een belangrijke laag van vakbondsmilitanten, liefst vanuit beide grote vakbonden, zou een enthousiasme kunnen creëren over hoe de strijd te voeren tegen de besparingsregering Di Rupo, en de regionale en lokale varianten, in het oneindige tijdperk van kapitalistische besparingen. Het zou ook de oppositie niet langer enkel overlaten aan rechts (NVA, Vlaams Belang) of door het establishment binnengehaald links (Groen).

Nieuwe linkse formaties - oude reformistische beperkingen?

Wat opvalt als je nieuwe linkse formaties in Europa bekijkt - de SP in Nederland, Syriza in Griekenland, het Links Blok in Portugal, Die Linke in Duitsland, de NPA tot voor haar interne crisis in Frankrijk - is dat er een hunkering is naar het herinstellen van de sociale verworvenheden van vlak na Wereldoorlog 2, maar een ontbreken van een duidelijk pleidooi en eisen die breken met het kapitalisme. De materiële basis voor de welvaartstaat en de sociale zekerheid is sinds de crisis van de jaren '70 stelselmatig ondermijnd. Het kapitalisme is vandaag onverenigbaar met het voortbestaan van een degelijke sociale zekerheid, goede lonen, werkzekerheid, etc.

Van Die Linke kan je nog zeggen dat de leiding daar wordt gedomineerd door gewezen sociaaldemocratische krachten die niet uit een antikapitalistische traditie komen. Maar ook bij die bredere formaties die door gewezen radicaal-linkse groepen werden gelanceerd, ontbreekt dikwijls een offensieve houding om het socialisme en democratische planning van de economie te koppelen aan directe eisen zoals niet-afbetaling van de schuld aan de banken, een verdediging van onze jobs, koopkracht, sociale rechten, enz.

De nieuwe linkse formaties gaan gebukt onder de erfenis en de ideologische effecten van de val van het stalinisme. Op een moment dat de zwaarste crisis in 70 jaar het kapitalisme treft, zijn ze gezwicht onder de druk van de burgerlijke idee dat een socialistisch alternatief niet werkbaar, mogelijk of haalbaar zou zijn. Ondanks het feit dat Mélenchon in Frankrijk los van de radicale taal soms weinig concrete voorstellen doet, is het positief dat hij in sommige interviews een pleidooi lijkt te houden voor "economische planning", als alternatief voor de chaos en achteruitgang van het mislukkende kapitalisme. Maar afhankelijk van zijn publiek geeft hij nu eens een quasi-revolutionaire en dan weer een reformistische invulling aan zijn pleidooi voor "ecologische planning".

In een interview met de Belgische PVDA lardeert Mélenchon verwijzingen naar deze "ecologische planning" met het rondstrooien van de naam van Marx en lijkt hij een fundamentele verwerping van het kapitalisme voor te staan. In een interview met het Franse zakenblad Les Echos klinkt het al helemaal anders. Daarin krijgt de "ecologische planning" een bedrijfsvriendelijk en zuiver reformistisch jasje aangemeten: "De ecologische planning is een wetenschappelijke en technische uitdaging voor onze gehele industrie. Ze geeft haar een te volgen lijn. ... Laat ons een groene regel toepassen die eruit bestaat al onze krachten te mobiliseren voor het uitzuiveren van onze ecologische schuld. De investeerders hebben geen enkele reden om schrik te hebben." (Les Echos, 16/3/2012) Niet bepaald de taal van een gezworen tegenstander van het establishment, de staat en haar lakeien. Mélenchon weet hoe hij de radicalen gunstig kan stemmen, zonder de deuren voor het kapitaal dicht te slaan. Toch kan een actieve en, bovenal, democratisch georganiseerde basis dit soort links-populistische tendenzen, onder impuls van de aanvallen van het kapitaal, verder naar links duwen dan ze zelf voor ogen of zelfs voor wenselijk hielden.

De campagne van Mélenchon kan een nieuwe eenmakende focus bieden voor het broeiende vakbondsverzet in Frankrijk in tal van bedrijven. Maar om meer te doen dan te enthousiasmeren met retoriek - om daadwerkelijk de macht van het getal en gezamenlijke strijd te laten doorwegen - is een massale, democratisch werkende arbeiderspartij nodig.

Verbaal radicalisme en maximumeisen als vervangmiddel voor actievoorstellen, directe eisen en een concreet perspectief?

In Griekenland gebruikt de KKE "revolutionaire" slogans om niet te spreken over hoe we van hier een stap verder zullen zetten. Verbaal radicalisme en een verdelende houding tegenover andere linkse krachten moeten het probleem omzeilen van het overtuigen van de nog niet-overtuigden onder de werkenden en de jeugd. Via een ultra-linkse omweg beland men op die manier, helaas, bij een afwijzing om de concrete problemen van vandaag adequaat te beantwoorden met eisen, een programma, tactieken en een strategie voor de arbeidersbeweging.

De campagne van Mélenchon in Frankrijk zet links weer op de kaart, maar stelt de vraag naar welk type van eisen, slogans en programma er nodig zijn om bewegingen een te maken en het socialistische bewustzijn aan te scherpen en opnieuw op te bouwen. Het is positief om een verhoging van het minimumloon te bepleiten zoals Mélenchon doet. Er zijn vandaag ook investeringen, en massale investeringen, nodig in het onderwijs en de publieke sector in het algemeen. De privatisering van voormalige nutsbedrijven moet via een brede vakbonds- en politieke campagne worden teruggeschroefd. Maar al die pogingen botsen op de verhoogde concurrentiestrijd in tijden van crisis en het keurslijf van de EU en haar fiscaal pact. Bovendien zou het willekeurig bijdrukken van geld om sociaal te investeren op kapitalistische basis - net als eind jaren '70 - leiden tot prijsstijgingen en inflatie. Keynesianisme om de vraag te stimuleren is net zomin een oplossing als harde neoliberale besparingen.

Algemene stakingen, breed verzet en de rol van slogans en programma

Bij een aantal linkse stromingen zie je een kloof tussen de directe eisen en het maximumprogramma van socialisme en een andere maatschappij. In de dagelijkse propaganda probeert men zich te beperken tot "realistische eisen" die - ook een terugkerend fenomeen - zo weinig mogelijk kiezers voor het hoofd moeten stoten. Dit weerspiegelt enerzijds de terugval van een breder socialistisch bewustzijn na de val van het stalinisme. Het wijst ook op een gebrek aan vertrouwen om op basis van een overgangsbenadering ook meer radicale eisen te stellen. Maar partijen die hun taal naar buitenuit hoofdzakelijk beperken tot terechte minimumeisen - voor de verdediging van openbare diensten, voor investeringen in die publieke diensten, voor een vermogensbelasting, een minimumloon,... - en dit niet koppelen aan socialistische eisen rond controle van de werkende klasse over de bedrijven, de nood van democratische economische planning en arbeidersdemocratie, zullen in actie botsen op de beperkingen van een zuiver reformistische benadering om onze jobs en diensten te redden.

Een schijnbare minimumeis als het behoud van onze openbare diensten botst vandaag op de nood om de staatsschuld terug te dringen en de eurocrisis het hoofd te bieden. De eis van een degelijk minimumloon botst op de algemene race naar de bodem om investeerders aan te trekken via extreem lage lonen en hoge flexibiliteit. In een periode van structurele kapitalistische crisis wordt elke directe eis meer en meer een eis die botst op wat haalbaar is binnen het kapitalisme. Dit is wat Trotski ook al vaststelde in zijn Overgangsprogramma van 1938.

Wat te doen als het kapitaal simpelweg wegvlucht eens een ernstige vermogensbelasting wordt opgelegd? Dit stelt de kwestie van controle op de boekhouding door vertegenwoordigers van de werknemers en het openen van de boeken. Niet door burgerlijke politici die de bedrijven toch niet willen laten betalen, maar door democratisch verkozen comités van de werknemers, de arbeidersbeweging en een arbeidersregering.

De periode die we ingaan zal toelaten om directe eisen te verbinden met eisen die de logica van het kapitalisme doorbreken, maar door brede lagen als noodzakelijk zullen worden aangevoeld. In Spanje was er op donderdag 29 maart een massieve algemene staking met 10 miljoen deelnemers tegen de hervorming van de arbeidsmarkt. In Portugal en Griekenland zal massastrijd, met periodes van opgang en neergang, de enige manier zijn om te vermijden dat de meerderheid van de bevolking in de armoede terechtkomt. In India was er op 28 februari een historisch grote staking met meer dan 100 miljoen deelnemers.

Ook in de noordelijke Europese landen zal het tijdperk van "oneindige kapitalistische besparingen" en achteruitgang het besef doen groeien dat volgehouden actie en meer radicale eisen nodig zijn om jobverliezen, dalende koopkracht en de afbraak van openbare diensten tegen te houden.

Qua het behoud van jobs moeten eisen voor degelijke minimumlonen en werkzekerheid worden gekoppeld aan de eis van een arbeidsherverdeling met loonbehoud - betaald door de bonussen van de managers en een herverdeling van de winsten ten gunste van de 99%. Linkse vakbondsmilitanten zouden zich kunnen aaneensluiten, in een syndicale linkervleugel en een strijdbare, brede arbeiderspartij, om de eis te populariseren van de nationalisatie van bedrijven die de crisis afwentelen op de werkers door massa-ontslagen aan te kondigen. Die eis niet naar voren brengen, zou betekenen dat de arbeidersbeweging meegaat in de afbraak van onze levens- en werkcondities.

Een vermogensbelasting kan enkel efficiënt worden doorgevoerd op basis van een opening van de boeken en controle van de werkende bevolking op de banksector. Deze probeert de maatschappij, op straffe van een nieuwe bankencrisis die de rest van de economie de dieperik in dreigt te sleuren, te laten opdraaien voor haar eigen gokschulden. Bankiers die na 2008 bleven gokken zouden eerder voor de rechtbank dienen te verschijnen, dan ze verder te pamperen met overheidssteun. Geld dat de doorsnee belastingbetaler zal moeten ophoesten! De volledige bankensector dient in gemeenschapsbezit te komen onder de democratische controle van het personeel, vertegenwoordigers van de werkende klasse uit de sector, en een regering die echt in dienst staat van de meerderheid, de arbeidersklasse.

Socialistische democratie is geen hersenspinsel maar vloeit voort uit de strijdorganen die de werkende klasse en de jongeren spontaan opwerpen in hun verzet tegen het systeem. Rationele collectieve planning, het democratiseren van de economische sfeer, is het enige logische antwoord op het vandaag destructieve karakter - voor mens en milieu - van private productie voor de winst van de 1%. In elke beweging die een zekere omvang en diepte aannam, werd overgegaan tot de oprichting van democratisch verkozen comités op basis van massale vergaderingen op de werkplaatsen, in de scholen, de wijken,... (Parijse Commune, Russische revolutie, elementen daarvan in mei '68, de Portugese Anjerrevolutie,...). Een aaneensluiten van dit soort organen - flexibel, permanent afzetbaar en verantwoordelijk, onderhevig aan een maximale loonspanning (maar in een situatie van algemene stijging van de levensstandaard en -kwaliteit), met verschillende partijen die de massa's vertegenwoordigen - zou vele malen democratischer en rationeler zijn dan de huidige afgrond van kapitalistisch wanbeheer. Strijd voeren voor socialisme en een democratische planning van de economie is ook de enige manier om een terugkeer naar de levenscondities en de politieke conflicten van de jaren '30 uit de vorige eeuw te vermijden.

(pd)

Lachen en huilen met de antistakingshetze

Liberale "indignado" blijkt "anarcho-kapitalist"

Op de website van Knack verscheen op 26 januari een Vrije Tribune van de hand van Nick Roskams, die "in naam van de jongere generatie reageert op de open brief van vakbondsleider Rudy De Leeuw". Op het eerste gezicht denk je te maken te hebben met een zich als "onafhankelijke" opstellend student. Het gaat van "onze generatie" hier (telt Roskams daar ook de pleinbezettende antikapitalistische jeugd bij, of de Occupiers?) en het plechtige, hoogdravend aangeheven "wij" ginder. Driewerf helaas voor de antistakersbrigade!

Knack werd door Roskams lichtelijk op het verkeerde been gezet: hij is reeds jarenlang lid van Jong VLD - zo ongeveer sinds hij kon fietsen, als het al niet vroeger was - en werd ideologisch geschoold - of op een ijlend dwaalspoor gezet, 't is maar hoe je het sinds de financiële crisis bekijkt - in de ultraliberale studentenclub LVSV. Kortom: je had evengoed "mededeling van de regering" boven de Vrije Tribune kunnen plaatsen. Van een politiek-onbevangen en onafhankelijke "jongere" is hier nauwelijks sprake.

Een kleine zoektocht langs extreem liberale internetblogs en traktaten leert ons bovendien dat Nick enkele jaren geleden, naar eigen zeggen, het "anarcho-kapitalisme" omarmde. We mogen de hooggestemde LVSV'er dus met recht en reden de Anonymous-tendens van het kapitaal noemen, naarstig houwend en "hackend" in de sociale zekerheid. Zijn politieke afkomst achter een waas van hoogdravende zinnen en minstens even diepe bijzinnen verhullend, hebben we hier met een zwijmelende fan van neoliberale extremisten als Milton Friedman te maken. Een ideologische zwever, die er nog niet helemaal uit is of men "wegen en zeeën" ook aan de vrije markt en de winstmaximalisatie moet blootstellen! Dient men de aanleg van straten, pleinen, riolering, verkeersborden, openbare toiletten,... ook aan de vrije concurrentie en het privé-initiatief prijs te geven? Het is zo ongeveer het enige waar deze Liberty lover voor het slapen gaan, op zijn met stars and stripes-vlag omgeven hoofdkussen, nog van wakker pleegt te liggen. In twee woorden: compleet kookoo, om het met de in libertaire kringen zo populaire Engelse taal van de "vrijheid" te zeggen.

Nick Roskams rekent ons voor dat de verhouding gepensioneerden versus werkenden onhoudbaar wordt. Allereerst, de rijkdom in België is sinds de jaren '80 dik meer dan verdubbeld (+140%), terwijl - zo zal hij weten - de bevolking in ons land niet met meer dan 10% is gestegen. Waar is al dat geld naartoe, als ook het aantal armen officieel verdriedubbelde naar 1,6 miljoen en gewone gezinnen twee lonen nodig hebben om rond te komen, in de plaats van een? Naar een stinkend rijke elite en de spreekwoordelijke 1%? Het moet zijn dat libertaire liberalen zich meer artistieke vrijheid met economische statistieken veroorloven dan gewone stervelingen. In ieder geval: ze horen het gewoontegetrouw in Keulen donderen.

Op de tweede plaats, de Belgische werknemer is zeer productief en flexibel (nachtwerk, ploegenwerk,...). Het is dan ook niet meer dan logisch dat volgens een enquête van de Europese Commissie - geen bolsjevistische lobby, Nick - bij 1000 Belgen de arbeiders menen slechts tot 58 jaar te kunnen werken, op een behoorlijke manier, en de bedienden gemiddeld tot 60 jaar. En waarom niet, als je daarmee een dreigende poel van jongerenwerkloosheid en onzekerheid kan bestrijden?

Langs de andere kant: het is juist dat het kapitalisme zich geen degelijke sociale zekerheid kan permitteren, ondanks de overvloedige middelen die in de zakken van de grote aandeelhouders en de banken verdwijnen. De schuld daarvoor ligt echter niet bij de zaken die Roskams aanhaalt in zijn stuk: "excessen in de sociale zekerheid"; het "rigide karakter van de arbeidsregulering" (onze "onbevangen" maar patronaal gezinde jongere wil jong en oud gemakkelijker ontslaan); de "hoge loonlasten" (lagere lonen voor jong en oud, of minder sociale zekerheid); de "indexering van de lonen" (waar Nick reeds vanaf hij pap kon zeggen een gloeiende hekel aan heeft); en - als kers op de neoliberaal mislukte taart - het vermaledijde "collectieve stelsel van de pensioenen".

Dat laatste wil de met Milton Friedman dwepende zwever vervangen door een individueel kapitalisatiestelsel, alsjeblief. Om onze pensioenen op de beurzen te laten vergokken. Na de financiële crisis van 2008 rapporteerden private pensioenfondsen soms verliezen van meer dan 20%. Het is toch niet omdat ze zich daar via een nieuwe, door schulden aangedreven zeepbel tijdelijk wat van hebben hersteld, dat wij onze pensioenen - uitgesteld loon, folks - aan zo'n lekkend, schokkend, en finaal kapseizend, kapitalistisch casino moeten toevertrouwen? Of wel? Maar Nick vindt dus effectief dat we een beursgokje moeten laten wagen met onze oude dag... En hij haalt "Chili" aan, een van de meest ongelijke landen in Latijns Amerika waar de jonge generatie (yep) vandaag stormloopt tegen het private onderwijs dat hen financieel nekt, als het na te volgen voorbeeld! Dienen we te vermelden dat de dictatuur van Pinochet in Chili destijds het laboratorium was van de Chicago boys, onder leiding van Milton Friedman, waar Nick zo gretig zijn economische mosterd haalt? "Wij kiezen zelf", Nick? Juist. Zijn economische leermeesters wisten blijkbaar ook wel hoe je met de vakbonden en democratisch kiesrecht in het algemeen moest omgaan. Liberty voor het kapitaal, een stevige laars voor de werkende meerderheid van de bevolking - jong en oud.

Als de sociale zekerheid dreigt onbetaalbaar te worden, dan is dat een gevolg van een maatschappij die enkel voor de winst van een kleine elite produceert, kampt met dalende winstgevendheid in de reële economie, en de oorspronkelijke problemen met haar "oplossingen" enkel verergert door neoliberale afbraak en een groeiende kloof tussen arm en rijk. Wat leidt tot sneller opeenvolgende, en ergere, economische crisissen en een sociale spiraal naar de bodem. Dank u wel Karl Marx, zeer vooruitziend - maar wat baten kaars en bril, als de "anarcho-kapitalist" niet zien wil?

De libertair-liberale ideologie is een utopische poging om de problemen van het kapitalisme te ontkennen. Ze wint, niet toevallig, sinds de crisis van 2008 wat meer aan aanhang: ontkennen dat het kapitalisme en de vrije markt voor deze crisis verantwoordelijk zijn, is immers de boodschap. In de VS belichaamt de Republikein Ron Paul deze strekking: we leven niet onder een echt vrije markt maar een systeem dat door de overheid wordt gefnuikt, elke collectieve voorziening moet worden overgedragen naar de markt (ook het onderwijs), etc. De toepassing van dit "anarcho-kapitalisme" zou ons nog sneller naar de jaren '30 terugvoeren dan het systeem zelf dreigt te doen. Het zegt veel dat dit soort intellectuele space cake voor gevorderden het antistakingsrumoer onder het valse voorwendsel van "onpartijdige analyse" moet aanzwengelen. Veel steekhoudende argumenten om de kapitalistische markt te blijven verdedigen, na 30 jaar van neoliberaal wanbeleid, zijn er nochtans niet. Het systeemdebat is hoedanook weer geopend.

(pd)