vrijdag, december 30, 2011

Eindejaarskwis: dat was 2011

2011 sleept zich moeizaam naar zijn einde, terwijl 2012 zich weer als stormachtig aankondigt! Wie was er "hot" en wie "not", wie liet zich opmerken en wie stond erbij en keek ernaar, tijdens het afgelopen jaar? Wat is er beter om een jaar van revoluties en massabewegingen af te sluiten dan met een eindejaarskwis van en voor de 99%?

Champagne - nu het nog kan!

1/ Van welke internationale organisatie waren zowel Ben Ali als Hosni Moebarak, de door revoluties weggejaagde ex-dictators uit Tunesië en Egypte, tot begin dit jaar lid?

a) de Bond van Martelende Dictators in Dienst van het Imperialisme

b) de Internationale Brailleliga

c) de sociaaldemocratische Tweede Internationale (naast de kleine en "grote" Tobback, Patrick Janssens en - lang geleden - Sigfried Bracke)

d) de Internationale Liga voor Vreugde en Bezinning door Volgehouden Gevangenisbezoek

Antwoord: c)

2/ Niet verbonden met de vorige vraag. Welke "socialist" beweerde over de internationale protestbeweging van jongeren (de indignado's) - die zich verzet tegen de groeiende kloof tussen arm en rijk, jongerenwerkloosheid zoals in Spanje van meer dan 40% en het onderdrukkende kapitalisme - dat hij ze "niet begrijpt" en dat ze "protesteren van 9 tot 5, maar in het weekend heen en terug gaan op citytrip"

a) Hosni Moebarak

b) Louis Tobback

c) Ben Ali

d) Tony "ik werd ingehuurd als PR-consultant voor de dictatuur in Kazachstan en ben nog wel lid van de Tweede Internationale, zelfs na de bloedige repressie in dat land" Blair

Antwoord: b)

3/ Welk fenomeen wordt sinds kort aangeduid met de term "Merkozy?

a) de letterlijke kruising tussen een Franse poedel en een Duitse herder

b) een nieuwe, geruchtmakende travestieact in de Moulin Rouge in Parijs, met een als harde neoliberale tante verklede dubbelganger van Angela Merkel, inclusief knallende zweep, in de hoofdrol

c) een seksueel onduidelijk neefje van het schaap Dolly

d) de politieke tandem tussen de staatshoofden Nicolas Sarkozy (Frankrijk) en Angela Merkel (Duitsland), die sinds de eurocrisis overuren moet maken om de kapitalistische barak overeind te houden

Antwoord: d)

4/ Over welke "bonden" sprak Bruno Tobback (SP.a) toen hij de volgende gevleugelde woorden ten berde bracht: "De bonden moeten niet met de mensen hun voeten rammelen"?

a) over het verbond van internationale gokzieke bankiers, die ons vervolgens de rekening laten betalen

b) over het Verbond van Belgische Ondernemingen, dat de index in vraag stelt en onze levensstandaard zo nog verder wil ondermijnen

c) over de instellingen achter de financiële markten en hoe die hun antisociale dictatuur proberen op te leggen

d) over de Belgische vakbonden die de staking in de openbare diensten organiseerden, tegen de verlaging van de pensioenen, het langer werken voor minder geld, en de ondermijning van de overheidsdiensten

Antwoord: d)

5/ De idee van een onafhankelijke pers maakte het afgelopen jaar opnieuw geen goede beurt. Hoe heette het schandaalblad dat door de mediamagnaat Rupert Murdoch werd opgedoekt, nadat duidelijk werd dat het blad zich aan stelselmatige afluisterpraktijken, in samenwerking met het politieapparaat, had schuldig gemaakt?

a) Het Laatste Nieuws uit de Diepste Riool die we konden Vinden

b) Hello Everybody (Dag Allemaal)

c) News of the World

d) Lekker Gortig Nieuws uit het Afvoerputje omdat we het kunnen

Antwoord: c)

6/ Hoeveel dagen zat België zonder een federale regering?

a) langer dan Sigfried Bracke zich kan herinneren (dat hij ooit nog bij de SP.a had gesolliciteerd was ook slechts een vage herinnering)

b) net zo lang tot men de Waalse haan tot drie keer kon horen kraaien, ten teken van het verraad van de PS aan de klasse: de klasse op zich - Daerden - en de arbeidersklasse

c) precies zolang tot de financiële markten hun neoliberale dictatuur begonnen op te leggen, waarop alles in een wip en een gauw in kannen en kruiken was (de werkenden doen bloeden, de winstzucht van de patroons op alles voorrang geven)

d) bijna zo lang als de tijd die koningin Paola nodig heeft om een paar schoenen uit te kiezen

Antwoord: c)

7/ Waarom is er volgens de traditionele media geen alternatief op nog eens een ronde harde besparingen, terwijl het neoliberalisme ons al 30 jaar het "licht aan het einde van de tunnel belooft"?

a) omdat iets wat 30 jaar niet werkt en tot verarming heeft geleid morgen misschien wel ineens kan werken

b) omdat we realistisch moeten zijn en de ratingbureaus en het financiekapitaal, net als voor het uitbreken van de crisis, in dat nuchtere realisme de meest betrouwbare gidsen zijn

c) omdat de media in handen zijn van zij die de crisis hebben veroorzaakt en we dus hoofdzakelijk de gefaalde oplossingen van de 1% op ons bord krijgen

d) om een Grieks scenario van bankroet en ineenstorting van de lonen en sociale zekerheid te vermijden, zijn diepgaande maatregelen vereist (we moeten de sociale zekerheid dringend afbreken voor "de markten" het doen!)

Antwoord: c)

8/ Noem 2 NVA-leden die niet Bart De Wever heten.

a) In Bart De Wever kunnen fysiek 2 andere NVA'ers, telt dat ook?

b) Sigfried Bracke en, allez, shit

c) Margaret Thatcher en Ronald Reagan (erelid omdat zij fysiek stakingen braken: daar krijgt De Wever natte dromen van, ook al durft hij het zelf voorlopig niet - liever een grote mond dan stemmen verliezen)

d) Jan Weyts en Ben Jambon, nee???

e) Geert Bourgeois, maar ze zijn daar allemaal bourgeois zeker

Antwoord: e)

9/ Wie werd door het weekblad Time tot "persoon van het jaar" bekroond?

a) Bart De Wever (NVA), voor het wereldrecord regeringsvorming zonder een regering te vormen

b) Ben Bernanke, voorzitter van de Federal Reserve in de VS, omdat die met zijn voortdurende bailouts van de banken - al dan niet in de schaduw - de nakende ineenstorting van het kapitalisme weer met een jaartje heeft uitgesteld - oef en tof!

c) de demonstrant (in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, van Occupy Wall Street tot Rusland)

d) Angela Merkel, de kapitalistische travestieact uit de Moulin Rouge, occasioneel met zwarte laarzen en zweep de eurozone op de pijnbank van de neoliberale Inquisitie leggend, met de Europese Commissie, het IMF en de ECB als nieuwe Heilige Drievuldigheid

Antwoord: c)

10/ Wat mogen we, alles welbeschouwd, verwachten in 2012?

a) steeds minder, op basis van het kapitalisme

b) de nieuwe IPhone (die iets beter zal zijn dan de vorige maar niet zo goed als hij zou kunnen zijn, omdat zelfs de Apple-erfgenamen van de "halve heilige" Steve Jobs geld uit onze zakken moeten blijven slaan - waar blijft die democratisch geplande economie?)

c) dat de banken ons opnieuw de rekening voor hun goklust zullen presenteren

d) een nieuwe arbeiderspartij die groeit uit het vakbondsverzet tegen de besparingen van de regering van Elio Di Rupo

Antwoord: van a) en b) zijn we quasi zeker, c) is meer dan waarschijnlijk en d) zal er uiteindelijk van moeten komen, willen we ons lot in eigen handen nemen en een goede discussie beginnen over socialisme in onze tijd - wat zullen onze kinderen en kleinkinderen trots op ons zijn, als we hen voor dat nare kapitalisme hebben behoed!

Prettige feesten aan alle arbeiders!

(pd)

zaterdag, december 03, 2011

Burgerlijke economen verklaren de crisis - “Het is uiteindelijk maar geld”

De eurocrisis en de groeiende kritiek op het kapitalisme als systeem zijn een aantal oude zekerheden en schijnbare evidenties in een snel tempo aan het opzij schuiven. Wat gisteren schier onmogelijk leek en enkel door partijen als LSP als perspectief werd vooropgesteld – het op termijn uiteenvallen van de eurozone – is nu een ernstig gespreksonderwerp onder “ernstige” economen en burgerlijke politici. Na Griekenland is nu ook Italië beginnen te schuiven, met mogelijk dramatische gevolgen voor de bankwereld en de staatsfinanciën van vele Europese landen.

De overheidsschuld van Italië - 1900 miljard euro, waarvan meer dan 300 miljard het komende jaar af te betalen - is veel groter dan het noodfonds waarmee de Europese leiders de paniek op de beurzen proberen te bezweren. In België was de dreiging van de “financiële markten”, de aasgieren van het speculatiekapitaal, voldoende om een nieuwe besparingsregering op de been te krijgen. De manische op- en neergang op de beurzen weerspiegelt de enorme massa kapitaal die naar speculatieve winst zoekt en de onderliggende instabiliteit van de wereldeconomie.

Waar we voor staan is een nieuwe recessie in Europa, een nieuwe en massieve bankencrisis en het failliet van de illusie van een eengemaakt Europa op kapitalistische basis. Een uiteenvallen van de eurozone, waarvan het precieze tempo nu nog moeilijk kan worden ingeschat, zou een belangrijke ideologische nederlaag zijn voor de burgerij. Het zou vergelijkbaar zijn met de effecten van de val van de Berlijnse Muur voor het vermeende “reëel bestaande socialisme” (wat geen democratisch socialisme was, maar een bureaucratische dictatuur onder leiding van een stalinistische elite).

Het uiteenvallen van het europroject zou vele - of zelfs de meeste - Europese landen in een diepe recessie storten. Het zou enorme gevolgen hebben voor de levensstandaard en de rechten van de meerderheid van de bevolking. In het zakenblad De Tijd mochten onze Belgische patroons recent hun licht laten schijnen over de nood aan een meer dictatoriaal systeem, in tijden van “eurocrisis”. De schroom daaromtrent was zeer beperkt. Wat nog maar eens de marxistische stelling bevestigt dat enkel de arbeidersklasse voor “echte democratie” – uiteindelijk arbeidersdemocratie in een socialistische samenleving – kan staan.

Geconfronteerd met een kapitalistische klasse die niet uit haar economische problemen geraakt, begint er ook bij de ideologische steunpilaren van het systeem vanalles te morrelen. Zo verscheen er enkele weken geleden een stuk van de econoom Koen Schoors, in De Morgen, dat in vele opzichten opmerkelijk is.

De "topeconoom" Schoors meent dat “op de lange termijn” alles wel goedkomt. De meer hervormingsgezinde kapitalistische econoom Keynes merkte ooit op dat we “op de lange termijn allemaal dood zijn”. De katholieke kerk houdt gelovigen voor dat ze “op de lange termijn” in de hemel belanden. De economische hogepriesters van het kapitalisme hebben daar nu hun eigen variant op bedacht. Tussen een nieuwe fase van groei en voorgaande systeemcrisissen lagen in het verleden zaken die commentatoren als Schoors, in hun vermeende "langetermijnanalyse", schijnbaar vergeten zijn: wereldoorlogen, de noodzakelijk “zelfreinigende” vernietiging van kapitaal op massale schaal en andere sociale catastrofes. Maar dat mag voor de zelfbenoemde zieners van het kapitalisme “op de lange termijn” de pret niet drukken.

Schoors blijft in zijn stuk de oude zekerheden van de klassieke burgerlijke “evenwichtseconomie” herhalen. Import moet gelijk zijn aan export, anders krijg je onevenwichten tussen munten en economieën. Het aanbod (verkoop) moet gelijk zijn aan de vraag (koop). Of nog, de veeleer raadselachtige stelling, in tijden van overcapaciteit (de VS-economie produceert momenteel meer dan 20% onder haar capaciteit) en gigantische ophoping van kapitaal bij de rijken: “de welvaart wordt bepaald door wat wij allen kunnen produceren”.

Afgezien van de weinig opmerkelijke vaststelling dat je eerst moet produceren vooraleer je kan verdelen, lijkt deze uitspraak weinig te verklaren omtrent reële ontwikkelingen in de productie en de verdeling van de welvaart. De hoeveelheid welvaart (alle inkomens samen) wordt bepaald door de geproduceerde hoeveelheid rijkdom... Die uitspraak is zo algemeen dat ze de specifieke verschillen niet meer ziet: dat de verdeling van de maatschappij in klassen - een uitgebuite en een uitbuitende klasse - mee "de welvaart" - het zou meer correct zijn te spreken van de welvaart van de heersende klasse en die van de werkende klasse - bepaalt. Deze stelling is ook een als geloofsartikel geponeerde herformulering van de idee dat elk aanbod zijn eigen vraag zal creëren. De ketting die productie omzet in welvaart kan in dit ideale en theoretische universum, typisch het soort universum waar professoren als Schoors zich veilig in bewegen, enkel door tijdelijke of ondergeschikte fenomenen worden verstoord.

Als zodanig wenst onze professor van een vergoddelijkt en - als je de ogen dichtknijpt - "probleemvrij" kapitalisme geen rekening te houden met permanente verstoring en fundamentele onevenwichten in de relatie tussen vraag en aanbod. De trend van langer uitgesponnen crisissen en kortere en meer en meer kunstmatige - op schulden gebaseerde - groeiperiodes had hem nochtans naar enkele empirische vaststellingen kunnen leiden! Sommigen beweren, verkeerdelijk, dat het marxisme "dogmatisch" is. Hoe moet je de redeneringen van de burgerlijke "evenwichtseconomie" dan noemen, wat het negeren van de feiten aangaat?

Volgens Schoors is een verstoring van de relatie tussen vraag en aanbod enkel een gevolg van “ruis”. Of ook: van “coördinatieproblemen” binnen het systeem. En verder is er, nog een klassieker in de burgerlijke jukebox met krakende platen, een probleem van "irrationele angst”. De crisis is niet objectief en ze zit niet in het systeem - wat de linkse socialisten zouden beweren. Ze zit - de stap van burgerlijke economie naar zelfhulppsychologie is dikwijls klein - tussen onze oren. Maar is dat ook zo?

De evenwichtseconomie op zijn kop – kortere booms, langere recessies of crisissen

Volgens de economische theorie die professor Schoors aanhangt, kunnen er geen fundamentele crisissen plaatsvinden binnen het kapitalisme. Elk aanbod creëert zijn eigen vraag, en uiteindelijk kunnen crisissen slechts een tijdelijke verstoring zijn van het min of meer “natuurlijke evenwicht” tussen vraag en aanbod. Prijsbewegingen - hoogstens verstoord door occasionele “ruis” – helpen aanbod en vraag op elkaar af te stemmen. De geïsoleerde “productiefactoren” (alsof “arbeid” losstaat van “kapitaal” en er niet - in de vorm van onbetaalde arbeid - de innerlijke essentie van is) vinden op die manier “op de meest efficiënte wijze” hun plaats. En dat binnen wat in essentie - of “op de lange termijn”, voor wie in een burgerlijk hiernamaals gelooft - een economie zonder fundamentele onevenwichten hoort te zijn.

Helaas is voor onze kapitalistische analisten de realiteit anders. Het is interessant om te vernemen dat economen zich, betaald door de gemeenschap, bezighouden met de wetenschappelijke studie van “ruis”. De vraag is alleen: waarom treden die ruis of die schijnbaar toevallige “coördinatieproblemen” nu opeens op? Waarom nu en in deze mate en niet op dezelfde ingrijpende schaal 25 jaar geleden? Of pakweg tijdens de jaren 1960, toen het kapitalisme nog in een wereldwijde groeifase zat? Waar zat de ruis toen, als die er al was? Wat doet de “coördinatieproblemen” nu in een systeemcrisis vastlopen, terwijl dat in de periode voor het neoliberale type van kapitaalaccumulatie - beter: het dichtslibbende gebrek aan kapitaalaccumulatie (in de vorm van tastbare fabrieken en bedrijven) - veel minder het geval was?

Met theorieën van de ruis, coördinatieproblemen, of irrationale angst komen we niet ver als we de huidige crisis willen verklaren. Desondanks weigeren onze burgerlijke economen, en de politici en intellectuelen die hen achterna lopen, een andere plaat op te zetten. Ze zijn vastbesloten een nieuw persoonlijk “evenwicht” tussen yin en yang (tussen vraag en aanbod?) te bereiken, steunend op de miserie van de werkende meerderheid, van jongeren, gepensioneerden, enz.

Ligt het fundamentele probleem bij de schulden?

Linkse socialisten zouden zeggen: de opeenhoping van schulden bij bedrijven, overheden en gezinnen heeft een hele periode toegelaten dat het kapitalisme haar fundamentele problemen voor zich uit kon schuiven. Als alle regeringen in de westerse wereld in dezelfde periode – samenvallend met het begin van het neoliberale crisismanagement - de groei van kredieten in de economie veel sterker begonnen te stimuleren, vanaf de jaren '80, dan kunnen we moeilijk spreken van toeval. De historisch gegroeide schuldenberg - niet alleen bij de overheid maar ook bij bedrijven, banken en gezinnen - in de ontwikkelde landen is geen accident. Dit fenomeen is een rechtstreeks gevolg van de crisispolitiek sinds de jaren '80.

De groeiende problemen van het kapitalisme, sinds vooral de jaren '70, waren te vinden in: een dalende tendens van de winstvoet in de basisindustrieën (door een snellere groei van investeringen in machines en ander “constant kapitaal” dan in arbeidskracht: deze loonarbeid is als “variabel kapitaal” de enige consistente basis voor de omzetting van waarde in meerwaarde, en dus winst). En hiermee samenhangend - deels omwille van het beperkt blijvende herstel van de winstmarges, sinds de jaren '80, deels omwille van een besparingspolitiek die de markten ondermijnde - een tragere accumulatiegraad van kapitaal. Nieuw geïnvesteerd kapitaal stelde in verhouding tot het geïnvesteerde kapitaal van een jaar eerder een aanzienlijk verzwakte groei voor, in vergelijking met de naoorlogse expansie van het kapitalisme. De tragere accumulatiegraad, de terugval van de groei van de investeringen, droeg bij tot een structureel hogere werkloosheid sinds de jaren '70, in vergelijking met de periode voordien.

Voor de VS-economie volgde de accumulatie van kapitaal op vrij nauwkeurige wijze de verzwakking van de winstvoet (de winst per geïnvesteerde eenheid kapitaal) in de reële economie. Beiden liggen in belangrijke mate onder de winstvoeten en de gemiddelde accumulatiegraad tijdens de naoorlogse expansie van het kapitalisme. Dat wil zeggen: de motor van het kapitalisme is al sinds de jaren '70 aan het sputteren, en sindsdien heeft men enkel geprobeerd om de onderliggende tegenstellingen toe te dekken met lapmiddelen die de crisis vandaag potentieel vele malen erger zullen maken.

Hoe langer zo'n systeem kunstmatig functioneert, hoe harder de klap eens de limieten van zo'n scheefgegroeid model, drijvend op schulden, verhoogde uitbuiting en financiële tovenarij, wordt bereikt. De banken dienden een hele periode – via leningen – de kloof tussen productie en consumptie (de ondermijnde koopkracht van de werkenden, de gepensioneerden en werklozen, omwille van de neoliberale politiek) goed te maken. Ze leenden op brede schaal aan overheden, bedrijven en uiteindelijk ook gezinnen. Ze speculeerden zelf op massieve schaal met geleend geld op de financiële markten.

De goed verdienende politici van de burgerij knepen graag een oogje toe: hun kermis leek te blijven draaien, terwijl de enige zichtbare concurrenten - de stalinistische dictaturen - overal failliet gingen. Trouwens, precies op de wijze die marxisten reeds als mogelijk perspectief voorop hadden gesteld: niet door een politieke revolutie om echte arbeidersdemocratie in te stellen, helaas. Wel door een omvorming van de stalinistische heersende kaste in een nieuwe - zij het zwakke en corrupte - kapitalistische klasse.

Door de aangroei van de schulden kwamen de beurswaarden los te staan van de groei- en winstverwachtingen in de reële economie. Multinationals maakten dikwijls meer winst door te gokken op de beurzen dan te investeren in nieuwe productie. Kortom: de groei van het financiële systeem en de explosie van de winsten in deze sector, grotendeels gebaseerd op wat Marx "fictief kapitaal" noemde (steunend op schulden en niet op waarde gecreëerd in echte fabrieken of bedrijven), was een parasitaire uitwas op de beperkte winstgevendheid in de productieve sector - de sector die echte waarden creëert, op basis van het arbeidsproces - en de toenemende ongelijkheid in de maatschappij.

Dat is ook de reden waarom enkel uitvaren tegen "de banken, de speculanten en de ratingbureaus" - waartoe sommigen in de vakbondsleiding zich beperken - niet volstaat als kritiek. Wat we meemaken is een crisis van het kapitalisme zelf, omdat het kapitalisme is: het zijn de onvermijdelijke - reeds door Marx en anderen geanalyseerde - ontwikkelingswetten en -tendenzen van dit systeem die tot crisis leiden.

Sinds de jaren '70 vertoont het kapitalisme een neiging tot overproductie of de capaciteit daartoe. En dit omwille van het feit dat de werkende klasse meer waarde voortbrengt dan ze zelf terugkrijgt in de vorm van een loon, en het ongeplande en inefficiënte karakter van de productie en consumptie binnen dit systeem. Daarnaast was er de "dalende tendens van de winstvoet" sinds de jaren '60 al: de neiging om meer te investeren in machines dan in arbeidskracht, terwijl enkel uit de arbeidskracht meerwaarde of uiteindelijk winst wordt gepuurd. Marx noemde deze laatste wet de "belangrijkste wet in de politieke economie". Bedrijven moeten - als ze al gedwongen worden om te investeren op de huidige, snel verzadigde markten - meer kapitaal inzetten, omwille van de technologische vooruitgang, om een kleinere winst per product te realiseren.

Zeggen dat enkel de hoge schulden het fundamentele probleem zijn, laat de vraag onbeantwoord waarom die schuldenberg nodig was. Het gaat voorbij aan de rol die die schulden noodzakelijk speelden om de diepere problemen toe te dekken:

1/ de slechts gedeeltelijk herstelde winstmarges in de reële economie sinds de jaren '80, '90 en 2000, de daardoor grotere stimulans om onder meer via schuldcreatie te gokken op de beurzen

2/ de nood om via schuldopbouw de consumptie op peil te houden na de neoliberale aanvallen op de koopkracht van de werkende bevolking

Deze neoliberale aanvallen waren ook weer niet toevallig en getuigden ook niet enkel van "slechte wil". Ze vloeiden voort uit de objectieve noodzaak om de gedaalde winstmarges - sinds vooral de jaren '70, toen het systeem ook met overproductie begon te kampen - terug te herstellen. Wat uiteindelijk deels is gelukt in het neoliberale tijdperk beginnend met Reagan, Thatcher, de regering Martens-Verhofstadt in België...

Ligt het kapitalistische kalf gebonden door het "gebrek aan regels" in de financiële sector?

Ook dit is slechts een halve redenering. Deregulering van de financiële sector was niet enkel gemotiveerd door blinde hebzucht. Er was de onderliggende problematiek van lagere winstgevendheid in de industrie. De creatie van een meer op diensten gerichte economie, ook sinds de jaren '80, vormde slechts een tijdelijk lapmiddel om de economische activiteit nieuw leven in te blazen. De keten van arbeidsactiviteiten en dus ook van "toegevoegde arbeid" en, essentieel, onbetaalde arbeid of nieuwe uitbuiting is in de dienstensector kleiner dan in de meer uitgebreide sociale ketting van een sterk industrieel kapitalisme.

De industriële basis deels verleggen naar lageloonlanden in Azië of Oost-Europa (of Mexico in het geval van de VS) kan tijdelijk de winstgevendheid optrekken maar ondermijnt de effectieve vraag in de sterke ontwikkelde landen, door hoger betaalde en door relatief sterke vakbonden verdedigde jobs in de industrie te vervangen door lager betaalde, harder uitgebuite arbeidskracht in een vernieuwde dienstensector in deze landen. Ondertussen hebben de nieuw ontwikkelende landen - zoals China - een te kleine afzetmarkt om de crisis in de ontwikkelde landen (in Europa, de VS en Japan) op te vangen. China is voor 40% van zijn economie afhankelijk van de export: het zal mee naar beneden worden getrokken eens de groei in de VS en Europa stokt.

Linkse socialisten of marxisten zijn niet tegen meer regels: bedrijven als Electrabel profiteren van hun dominante positie om woekerwinsten te boeken. Het reguleren van de prijzen kan een opstap zijn naar nationalisatie en controle van de werkende bevolking op de rijkdom. Maar denken dat strengere regels omtrent de verhouding van schulden van banken tegenover het kapitaal waarmee ze werken het onderliggende probleem van tragere groei, tragere accumulatie, beperkte winstmarges in de industrie, en groeiende overproductie en overproductiecapaciteit had opgelost, is hardop dromen.

"Socialisme of barbarij"

Professor Schoors bezweert ons in zijn artikel dat alles wel op zijn pootjes terechtkomt met dit systeem, en dat we vooral dienen te blijven consumeren, op restaurant gaan, de aankopen zeker niet uitstellen, want - zo predikt de economiespecialist - "het is uiteindelijk maar geld". Daar hebben we het dan. Het is uiteindelijk maar geld! Voor een professor is dat misschien zo, voor werkende mensen klinkt zo'n uitspraak wereldvreemd in de oren. Als kapitalistische economen zo beginnen te spreken over geld en prijzen, de centrale fetisjobjecten van hun onderzoeksveld, wees dan maar zeker dat het systeem dat ze verdedigen er zeer slecht voorstaat.

De keuze is er de komende 10 jaar niet een tussen een hard of een iets minder hard kapitalisme. De vandaag opgroeiende generatie zal door dit systeem weinig of geen kansen worden geboden. De werkloosheidspercentages onder jongeren in Spanje en Griekenland - +40% - zijn een waarschuwing en indicatie in welke richting we ook in de sterkere landen kunnen ontwikkelen. De aanvallen op de ambtenaren in Griekenland - loondalingen van 40% - geven aan dat de burgerlijke politici (die van de sociaaldemocratie inbegrepen) en de patroons voor niets zullen terugdeinzen - niet voor sociale afbraak en desintegratie, niet voor poelen van armoede en blinde miserie onder arbeidersgezinnen, niet voor de nodige repressie als ze daartoe de kans krijgen - om hun eigen positie te redden.

De enige "verantwoordelijkheid" die de arbeiders en de gewone bedienden hebben, is die tegenover hun eigen klasse: de werkende klasse, haar belangen, organisatie en levensstandaard. Dit is de grote meerderheid in de maatschappij. Maar ook die lagen die zich traditioneel minder op collectieve strijd richten - kleine handelaars, intellectuelen, kaders en technici - zullen voor de keuze worden geplaatst: de progressieve klasse volgen - de werkende klasse die collectief vecht voor een democratische, socialistische samenleving - of de vandaag historisch overbodige en enkel nog schadelijke kapitalistische klasse volgen, die desnoods de hele maatschappij in haar neergang en vermogen tot afbraak en sociale ellende zal meetrekken, om haar winsten, posities en privileges veilig te stellen.

(pd)

woensdag, oktober 26, 2011

Gehaaid durfkapitalisme: van Knokke tot Oostende?

Beste vrienden, kameraden, 99%'ers aller landen, voor de Belgische kust is een reuzenhaai gesignaleerd! Het specimen was een evidente vertegenwoordiger van de 1% en vertoonde een frappante gelijkenis - kijk maar eens goed, maar niet voederen alsjeblief - met grootbelegger Albert Frère. Het persagentschap Belga, voor de gelegenheid uitgerust met snorkel, veiligheidsvest en duikfles, interpelleerde de reuzenhaai, of Speculantus Maximus, vanop een rots in Oostende naar de reden voor zijn onverwachte komst. Daar moest de schrik der zeeën en oceanen niet lang over nadenken. De afzichtelijke kolos - die een regelmatig nazicht door fiscus en tandarts reeds lang had opgegeven - verklaarde in onze wateren aanwezig te zijn omdat hij "geld had geroken".

Tevens had de 1%'er via de pers vernomen dat de Belgische regering-in-lopende-zaken "graag geld uitdeelt aan financiële haaien die het zeebankwezen domineren, terwijl de middelen voor openbare diensten aan werkenden en jongeren daar vanzelfsprekend voor moeten opdraaien." De reuzenhaai was op zijn rechtervin - waar andere vissen hartjes laten tatoeëren, of "I hate de vismijn" - voorzien van het logo van Goldman Sachs, de zakenbank van Amerikaanse origine. Het financiële roofdier stond erop om "persoonlijk het geld van de Belgische belastingbetaler te komen halen". En onze pensioenen, die konden we volgens de "trotse 1%'er" nu wel vergeten, eens Dexia en dus de Belgische en Franse regering "die tientallen miljarden aan Goldman Sachs en Morgan Stanley hebben terugbetaald." "Uw sociale systeem", oreerde de reuzenhaai met slecht onderhouden gebit, opzwaaiende vinnetjes, en een kapitalistensigaar vervaarlijk bengelend in een mondhoek, "werd vergokt op de beurzen. Wees blij dat je er nu zelf voor mag betalen."

De reuzenhaai, met hoge bankiershoed, hield ook vol ontstemd te zijn over de massale Occupy-acties van plankton voor de Belgische kust. Volgens de heftig met de tanden klapperende zeebarbaar ging het om "aan lager wal geraakt ongedierte. Die oproerkraaiers koesteren een misprijzen voor de gewone vis, zoals u en ik." En verder, weer geërgerd met de vinnen flapperend, met ijzige blik een toefje rook in het gezicht van de reporter uitblazend: "Ik zie echt geen lijn in die eisen. Wat een luidruchtig, kwebbelend allegaartje. Vroeger wou links mij tenminste nog onteigenen. Dat was verdorie duidelijk. Maar nu? Djeezus! Ik krijg er kop noch staart aan, wat in mijn geval toch iets wil zeggen." Het protesterende plankton, dat iets verder voor de vredige kust van het mondaine Knokke collectief enkele zeebanken bezet hield (#Occupy Zeeb@nk), geloofde volgens de 1%'er "in complottheorieën als het dacht dat Boer en Tuinder, De Standaard, Guy Tegenbos, en andere vismijnen, volledig in de netten van het grootkapitaal verstrikt zaten".

De reuzenhaai viel het massaal de zeebanken bezettende plankton aan op hun nochtans klassieke verschijning, alsook op hun vermeende gebrek aan programma: "Die zeebanken zijn van mij! Van mij alleen. 't Is te zeggen: van de 1% en ons nageslacht - de kleine, lieve, schattige reuzenhaaitjes! Dat dat bezettende plankton zich eerst eens gaat wassen, stelletje langharige en voor een denkbeeldige wereldvrede opkomende hippies. Trouwens, alle zeebanken hier aan de Belgische kust - tot in de Straat van Gibraltar, een belastingparadijs jawel - zijn van de reuzenhaaien. De groten eten de kleintjes op, da's de gewoonste zaak van de wereld. Je kan van een geldwolf nu eenmaal geen lammetje maken." En met sterke nadruk en stemverheffing in de digitale recorder blaffend: "Zoek eens een echte job, in de plaats van hier wat rond te hangen op mijn zeebank, belachelijk stuk plankton. Is het dat wat jullie doen, de hele dag? Een beetje rondhangen?! Huh?"

Daar had het plankton, inmiddels live de aanval van de oprukkende reuzenhaai over het hele internet rondtwitterend, even niet van terug. De planktonblogs konden de spannende opeenvolging van gebeurtenissen niet meer bijhouden, en een contestant had ondertussen een video met plankton dat vernuftig een anti-reuzenhaaienfuik in mekaar aan het draaien was op You Tube gepost. Een geanimeerd verlopende volksvergadering op de top van hun bezette zeebank bracht raad: Occupy Zeeb@nk zou "niet wijken voor het slechte gebit der reuzenhaaien" en hun graaicultuur in troebele wateren. Het zou collectief de tegenaanval inzetten "om niet enkel de zandkorreltjes op te eisen, maar de hele reeks van zee- en zandbanken die onze rijkdom uitmaken. En dit onder controle van het plankton aan de basis, in een socialistisch geplande economie! Occupy de Wereld op 11 november!"

Beste 99%'ers, mens of dier, we hebben enkel onze boeien te verliezen, en een wereld te winnen.

(pd)

vrijdag, september 09, 2011

Paupers en gepamper in de Wetstraat

Vrienden, kameraden, lezers van De Tijd, de afgelopen weken speelde zich in dit bizarre koninkrijk een waar koningsdrama af. Neen, neen. We hebben het niet over de laatste plotwending in de regeringsvorming, die wij in de plaats van de burgerij eerlijk gezegd zouden opgeven. Op een kapotte fiets rijden doet alleen maar pijn. Dat wisten de Romeinen al. Zelfs de breedste tandpastaglimlach van Herman De Croo kan die veerkrachtige levenswijsheid niet toedekken. Daarenboven, echte bevrediging verwachten wij enkel van een arbeidersregering.

Neen, de koning in deze heet Sven Gatz (Open VLD), en het drama zijn uittredingsvergoeding. 300.000 euro! Vers aan de haak. Niets in de zakken, niets in de mouwen. Stappen wij ergens op uit vrije wil, dan krijgen we niets. Verandert een politicus van job dan heet die 300.000 euro een "sociale uitkering". Sociaal! Toegegeven, wij zijn hier doorgaans de eersten om neoliberale politici op tal van vlakken als emotioneel en anderszins "gehandicapt" te beschouwen. Je kan er eigenlijk nergens mee komen. Ze breken alles af. Onze openbare diensten, onze koopkracht, onze statuten, de plantenbak, moesten ze eraan kunnen.

Het zijn trieste verschoppelingen, deze neoliberale behoeftigen, die voortdurend hun kromme besparingslogica met nieuwe drogredenen, mentale vliegkunsten en een zelfbedienend cynisme dienen te omzwachtelen. Het moet een van de moeilijkste beroepen ooit zijn: constant een systeem verdedigen waarin de meerderheid achteruitgaat, financieel en sociaal. En dat met de ogen open en een houding alsof men zopas het warm water alsook de ruimtevaart heeft uitgevonden.

"Aan allen die de voorbije dagen op een gratuite, betweterige of soms zelfs aggressieve manier hebben gemeend mij de les te moeten spellen vraag ik: was uw boodschap ingegeven door een superieur moreel besef of door afgunst?" Aldus onze liberale Hamlet. Pal na zo'n hooggestemd pleidooi, ben je geneigd te zeggen: afgunst, zeker? Naast een functie als directeur van de Unie van de Belgische Brouwers - wat ongetwijfeld ook veel pathos van een mens vergt - heeft de liberale gazelle, zo lijkt het, ook een roeping als acteur gemist.

De tragiek in de Wetstraat ligt er soms vingerdik op. Gatz, in het verleden actief met vruchteloze voorstellen om de uitzinnige vergoedingen van politici aan banden te leggen, vond aanvankelijk dat hij - nu het zijn tijd was om langs de kassa te passeren - niet als enige, godbetert, de barmhartige Samaritaan kon gaan uithangen. Als de rest het mocht, waarom hijzelf dan niet, met al dat acteertalent in dienst van de gemeenschap?

Onze Hamlet roept het uit: "En zou u de uittredingsvergoeding op basis van een parlementair reglement zonder meer aan u laten voorbijgaan hebben?" Absoluut. Maar wij zijn dan ook voor politici aan het loon van een geschoolde arbeider, en geen gepamperde liberale cry baby's. Waarop de liberale gazelle vervolgt: "99,9% van de parlementsleden deden het in elk geval niet, ongeacht of hun politiek vertrek gedwongen dan wel vrijwillig was." Als zij het mogen, waarom het Gatzje dan niet? Snuif, snuif, snotter, snotter.

En het politieke testament van de aspirant-bierbrouwer gaat gloedvol verder: "Ik ben geen heilige" (als neoliberale afbreker zou dat effectief moeilijk zijn - pd), "(al had ik de eer een staande ovatie bij mijn parlementair afscheid te krijgen, wat mij zeer veel plezier deed) (eh natuurlijk, ze zitten allemaal in de trog) en ook geen duivel (mmm, ook geen toneelduivel?) (al word ik nu stevig aan de schandpaal genageld, wat mij raakt aangezien ik niet van ijzer gemaakt ben) (Snotter, snotter, nee Gatzje, van kapitalistisch linnen dan? Was Open VLD niet voor de beperking van de werkloosheid in de tijd, loonmatiging voor de werkende meerderheid en verdere privatiseringen? Dus diep van binnen toch ergens van ijzer?). Ik ben een mens met kwaliteiten en gebreken." Woehaa! Moeder, moedertje lief! Waar is onze zakdoek in dit koningsdrama? Wel, nu we de laatste traan hebben weggepinkt, met die edelmoedige zielsexpressie gaan we akkoord: kwaliteiten voor het kapitaal, gebrekkig en hard als ijzer voor de werkende klasse.

Maar het Gatzje is in zijn ga... zijn aanzien gebeten. En aangezien hij een matig acteur, een nog matiger psycholoog, en een ex-politicus is, geeft hij als uitsmijter mee: "Ik zoek naar de reden waarom kiezers die in veel gevallen hun eigen menselijke onvolkomenheden onder de mat vegen van hun volksvertegenwoordigers een leven eisen dat van een hogere morele orde dient te zijn." Eerlijk, wij vragen ons af hoe deze kloefkapper ooit "de gemeenschap" kwam te vertegenwoordigen. Je ontvangt een loon dat het veelvoud is van werkende mensen, waarvan je vindt dat ze hun loon moeten matigen, je hakt hele gaten in de financiering van scholen, gezondheidszorg, uitkeringen en pensioenen. Je pampert de banken die ons in een economisch zwart gat dreigen te sleuren. Je geeft cadeaus aan de rijken en laat enkel de werkende klasse nog belastingen betalen, de grote bedrijven amper. En dan verwacht je aan het einde van die maffe, brokken makende rit een huis te mogen opstrijken, omdat ze het "allemaal" doen en iedereen wel eens een dondervlieg heeft omvergelopen? Zoals de bekende Manuel ooit zei: que?

En ja, aangezien ook sprookjes een begin en een einde dienen te kennen: "Ik heb altijd een gelukkige en een vrije mens willen zijn en worden. Ik geef toe dat ik, zelfs als ervaren politicus, deze situatie niet correct ingeschat heb en het heeft me wat tijd gekost om tot het besef te komen dat ik met minder geld een vrijere mens zal zijn." Woehaaa! Hahahahahaha! En zoiets wordt nuchter in de pers weergegeven, zonder omver te rollen van het lachen en het gieren om zoveel larmoyante onzin? Ze zijn daar helaas ook door en door burgerlijk, maar toch: als dit geen eerste klas comedy casino - zonder jackpot uiteindelijk - is, dan weten wij het ook niet meer.

Als het bij de kapitalistische bierbrouwers niet lukt, kan Sven Gatz misschien nog in Lourdes aan de slag, als stand-in voor het geslagen hertejong, trouwe bondgenoot en toeverlaat van de heilige Bernadette.

(pd)

vrijdag, augustus 19, 2011

Overzomeren met haatmail

Als men later op de natte zomer van 2011 terugkijkt, zullen enkele nieuwe begrippen komen bovendrijven: de flash mob-rel (door gsm en sociale netwerksites gedreven destructie - zie de vandaag trieste metropool Londen), de lone wolf-extremist (vergeet even de downsizende topmanager of mega-in-de-openbare diensten-hakkende neoliberale politicus, we hebben het wel degelijk over Anders Breivik en zijn terreur in het Noorse Utoya), en... - tromgeroffel weerklinkt over 's lands akkers en velden - het concept haatmail.

Je moet maar Bart Peeters heten en opkomen voor een "federale kieskring" (toch nog een eind weg van een radenrepubliek) om het nationalistische spek aan je been te hebben. Peeters deed zijn oproep in een radioprogramma van de VRT en mocht maar liefst 800 (jawel, achthonderd!) van deze van haat en andere vormen van misnoegdheid schuin en scheef - vooral scheef - staande onheilsberichten ontvangen.

Dat is, u zal met ons akkoord zijn, veel haat voor een mens om zich - temidden van enkele sympathiek aangeheven gitaarakkoorden - zomaar eventjes door te worstelen.

Vrienden, kameraden, een haatbrief (of -mail in zijn hedendaagse variant) opstellen en versturen, is niet niks. Een mens de dood, stekende rugpijn, voetblaren of erger toewensen en je daarvoor in je meest verbitterde en kreupele Nederlands uitdrukken... Het is een vorm van hulpeloos pestgedrag die best een psychologische analyse waard is - iets waar deze links-socialistische blogspot, zo wil nu het geval, zeer sterk in is. In het bijzonder als de haatmail uit Vlaamsnationale hoek komt, waar gevoelens van benepen wrok, ingehouden (nuja...) woede, en een passioneel ten berde gebracht "pas op of mijn Duitse scheper trekt uw snor uit" - het schrijnende collaboratieverleden is nooit ver weg - wel eens de boventoon voeren.

Wat voor mens schrijft een haatmail? Welk persoonlijkheidstype verlaagt zich tot een dergelijke, belachelijke uitspatting? En welke types orkestreren, want hoe noem je zo'n literaire pogrom anders, achthonderd (acht-hon-derd!) haatmails? Alleen maar mensen die nooit de kracht van een collectieve massabeweging zullen voelen, en zich bijgevolg met het keyboard in de aanslag als pester - als mislukte cyberbully, zeg maar - op de vrijplaats van de politieke meningen opstellen.

Volgens de zanger Milow, die in de voetsporen van David Attenborough de Vlaamse natuur in trok, zijn veel van de briefschrijvers NVA-verkozenen op gemeentelijk niveau. Een om den brode zelfverheerlijkend leger lagere kaders - boekhouders, fitnessbegeleiders, kruideniers, griffiers van de correctionele rechtbank, verkoopsmanagers, assistenten staatsrecht, wellness stylistes en gepensioneerde leraars met een voorliefde voor het interbellum - dat zijn 15 minuten faam heeft geroken, en er met de voeten vooruit is ingesprongen.

Kan een klassebewuste arbeider zich kwaad maken en vloeken? Liefst. Maar voor socialisten is de kritiek en polemiek nooit een vervangmiddel voor argumenten. De kapitalisten en hun ideologische steunpilaren een verzameling potverterende en omhooggevallen idioten noemen, is uiteindelijk slechts polemische versiering voor een goed onderbouwde economische, politieke en sociale analyse. Het bestrijdt de verveling, zet de zaken op scherp, en toont de onverzoenlijkheid der klassebelangen aan. Weg van de vrome maar valse beleefdheidsformules van het establishment, dat in zijn neoliberale aanvallen nooit met twee woorden heeft gesproken.

Waar linkse socialisten een onderbouwde argumentatie hebben, een huizenhoge batterij aan data en cijfers, en het perspectief om door massastrijd een krachtsverhouding op te bouwen, die de maatschappij in sociale zin kan veranderen, daar teert de kleinburgerlijke nationalist meer op het motto: "aan zij die al hebben - wijzelf, denken we - moet gegeven worden".

Het NVA-kader en zijn Facebookvrienden hangt een vrijemarktideologie aan die in crisis zit. Het heeft geen sociaal programma om een meerderheid in Vlaanderen aan te spreken, moesten ze voluit aan het bewind komen: Bart De Wever is een oppositionele zeepbel. Voorts worstelt het Vlaamsnationalisme van de harde vleugel met revanchisme tegenover een Belgische staat die ze enkel in periodes van Duitse bezetting voluit mee wilden beheren.

Meng kleinburgerlijke arrogantie, opgezweept door zeer tijdelijk electoraal testosteron, met de falende missie van het kapitalisme, uitsluiting door een financieel bankroet Belgisch establishment dat ze zelf hopen te vervangen door een eigen, bankroet establishment, voeg er een flinke dosis historisch gegroeide wrok bij vanwege een pseudo-elite die halfweg is blijven steken, en het besef dat je als rechtse neoliberaal een meerderheid nooit in actie gaat overtuigen van een positief sociaal programma, en je hebt alle elementen tesamen gebracht voor gefrustreerd bullygedrag en steriel gedaas op een lege Vlaamse heide.

Waar De Wever zelf slim genoeg is om subtiel te provoceren, valt die behendigheid bij de achterban snel weg. Wat je overhoudt, is een bataljon driftig vittende, maar dikwijls reeds gepensioneerde herauten van de Vlaamse strijd, die vanop hun splinternieuwe IPad of Apple Mac het politieke debat proberen droog te leggen. Of zoals Peter De Roover van de Vlaamse Volksbeweging suste: de verstuurknop is soms snel ingedrukt. Ja hallo? Multimediale beschermers van het imago van voorman De Wever, die zelf werd groot gemaakt via de media. En wiens mediapersoonlijkheid nu tegen de geringste kritiek moet worden verdedigd, via een Vlaamsnationale gang bang van iedereen die aan dat beeld - een zorgvuldig gecultiveerde, oppositionele zeepbel - zelfs maar een twijgje tracht te tornen.

(pd)

zondag, juni 19, 2011

Bart De Wever en de NVA: de nieuwe verkiezingscampagne unplugged


Wie dacht dat Bart De Wever en zijn partij, de NVA, staan te popelen om in een regering het grootste besparingsplan sinds mensenheugenis door te voeren, is eraan voor de moeite. Links-socialisme.blogspot.com, deze dierbare website, kon de hand leggen op de verkiezingsaffiches waarmee de NVA naar de volgende verkiezingen wil trekken - wanneer die ook vallen! Als er immers iets is wat de Vlaamsnationale partij zeker kan, dan is het verkiezingen winnen. En deze pareltjes van nationalistische marketing doen vermoeden dat de NVA het ook bij de volgende, euh, verkiezingen menens is. Kijk en geniet! De arbeidersklasse - en dat zijn de meesten onder ons, folks - is gewaarschuwd!! En een gewaarschuwd man, is er - zoals Bart zelf - 3 waard.

Hier volgt ook de splinternieuwe NVA-affiche rond "regionalisering" van vanalles en nog wat, maar vooral de sociale zekerheid. Er staat zelfs tekst op, beste mensen. Wij missen nu al de koppen van al die politici.


Geregionaliseerd onderwijs: beste bewijs waarom we de hele sociale zekerheid moeten regionaliseren 

- Overvolle klassen! Dicht bijeen is het warm.

- Gebouwen op instorten! Industriële archeologie? Nu ook op de speelplaats. Geen schooluitstappen meer nodig!

- Containerklassen! Omdat uw kind niet zo bijzonder is...

- Kamperen voor de schoolpoort! Spannend, en niet zo duur als die vakantie in Marbella.

Steun de nieuwe NVA-petitie: wij willen niet enkel kamperen voor onze schoolpoorten. Regionaliseer de gezondheidszorg, pensioenen, uitkeringen,... Met minder middelen, zoals in het onderwijs, net zoals de NVA en Bart De Wever het eisen.

Wij willen ook kamperen voor: 

- ziekenhuizen
- rusthuizen
- een Vlaamse RVA
- NMBS-stations
- De Post

Enkel nog subsidies voor neoliberale kampeertenten! Teken nu de petitie. Wat we zelf doen, doen we minder. Leve de Nieuwe Vlaamse Rijken Armoede.  

Naam     Vrij beroep     Aandelenfonds    SM-club     Handtekening
..................................................................................
..................................................................................     


Verkiezingsaffiche nummer 2, beste vrienden en kameraden: brutaal in al zijn eerlijkheid! Binnenkort ook paginabreed in het familieblad Dag Allemaal te bewonderen. Want bij de NVA staan ze misschien dicht bij de patroons, maar nog veel dichter bij het volk. Zolang het Vlaams geworteld blijft en niet in opstand komt tegen het kapitaal. Altijd eerst de bijsluiter lezen, beste vrienden. Ook bij, ahum, nieuwe verkiezingen, wanneer die er ook aankomen. 



Nog niet arm? De NVA zegt: u kan het nog altijd worden! Splits de sociale zekerheid, verdeel de arbeidersbeweging, en laat de Duitse 1-eurojobs maar komen... 1 euro voor elk gewerkt uur bovenop uw uitkering. Omdat niet alleen een Duitse kapitalist ze graag verdient! Stem NVA - uw regionale onzekerheid! Maak het leven weer spannend, wie geeft er om de hypotheek?




Of het met die toekomstige NVA-verkiezingscampagne snor zit, moet u maar aan het ratingbureau Standard & Poor's vragen. LSP daarentegen zegt: geen Vlaamse staat, geen Belgische staat, maar een democratische arbeidersstaat, met respect voor de nationale rechten van elke bevolkingsgroep en verdediging van de rechten van minderheden. 

Bart De Wever vindt klassestrijd ouderwets, maar hoopt zelf de werkenden en hun gezinnen met grote besparingen op te zadelen, terwijl de banken en grote aandeelhouders vrij spel krijgen. Pfew, hoe doorzichtig! 



Bart De Wever en de NVA? Zouden ze morgen mogen splitsen, door een algemene staking, zoals in Griekenland.

Doe de grote aandeelhouders en banken de crisis betalen. Voor een nieuwe, brede arbeiderspartij, links van SP.a-PS en de Groenen.

(pd)