woensdag, augustus 29, 2012

Belgische economie krimpt opnieuw - traditionele partijen hangen vast aan liberale dogma's

In het weekblad Knack van deze week worden de partijvoorzitters van CD&V, Open VLD, SP.a, Groen en NVA aan de tand gevoeld over hun oplossingen voor de vastslibbende Belgische economie. Aanleiding daarvoor is de vaststelling dat de economie in ons land, in het tweede kwartaal, met 0,6% achteruit boerde. In een context van een vertragende Europese economie is dat allicht geen verrassing. Wat wel verrast, is dat België het daarmee slechter zou doen dan het Europese gemiddelde. En was dat nu net geen stokpaardje van de regering-Di Rupo: dat België het in vergelijking met de rest van Europa "nog niet zo slecht deed"?

De antwoorden van de partijvoorzitters zijn lichtjes verbijsterend in hun eensluidendheid. Het enige verschil zit hem in de balans tussen besparingen (voor Open VLD, NVA en CD&V: het absoluut dominante element en schijnbaar de enige oplossing) en het stimuleren van de economie (bij Groen en SP.a doen ze een schuchtere poging om enig activisme op dit vlak voor te wenden).

Alle partijen willen doorgaan met een neoliberale aanval op de lonen en de sociale zekerheid, al is de ene daar al wat openlijker in (Open VLD, NVA) dan de andere (SP.a, Groen). Met Wouter Beke van CD&V als natuurlijke tsjeef in het centrum-rechtse midden van het bed: Beke wil steun voor "structurele hervormingen" die de "loonhandicap" aanpakken en het begrotingstekort beperken, koppelen aan economische groei die garant moet staan voor een "lage werkloosheid en een goede sociale bescherming". Hoe je tegelijk kan besparen op lonen en sociale uitgaven en economische groei kan creëren - onze buurlanden en de rest van de wereld besparen ook - maakt Beke niet duidelijk. Beke wil vooral flink lijken tegenover de politieke concurrentie op de rechterflank, met name Open VLD en NVA. Benieuwd hoe de ACV-leiding nu weer deze rechtse koers aan de leden zal blijven verkopen. Of moet er wat openlijker worden nagedacht over een eigen politiek verlengstuk van de (christelijke) arbeidersbeweging?

De steun voor "lastenverlagingen op arbeid" is bij alle partijen oorverdovend, ook bij Groens Wouter Van Besien. De SP.a spartelt bij monde van Bruno Tobback nog een beetje tegen, door te stellen dat harde besparingen nergens tot groei hebben geleid. Helaas is dit vanwege Bruno een lachwekkend achterhoedegevecht. De SP.a maakt deel uit van een regering die vast van plan is om ons een besparingspakket door de strot te rammen dat tot de "hardste" in de naoorlogse periode behoort. De aanvallen op de werklozen, het om de zoveel maanden laten dalen van de uitkeringen, zullen in een context van Europese recessie een waar sociaal bloedbad aanrichten, mede ondertekend en goedgekeurd door de SP.a.

Voor Tobback is het geen oplossing dat we "voor vijf of zes euro per uur" gaan werken. Maar de laatste 25 jaar behoorde de SP.a wel het grootste deel van de tijd tot de opeenvolgende regeringen. In die tijd verdriedubbelde het aantal officiële armen tot 1,5 miljoen in België. "Maar het kan dus nog altijd slechter!" - dit blijft het inspirerende refrein waarmee de SP.a wie twijfelt aan haar goede intenties in het gareel probeert te houden.

Wie denkt bij de Groenen een iets progressiever geluid te horen, is eraan voor de moeite. Volgens voorzitter Wouter Van Besien moeten de "lasten op arbeid" (lees: onze sociale zekerheid) naar beneden. Het gat dat zo ontstaat moet worden opgevuld door "milieufiscaliteit" en een "vermogenswinstbelasting". Dat wil zeggen: Groen wil de economische groei stimuleren door fiscale cadeaus uit te delen aan de bedrijven, alsof die nog niet genoeg cadeaus krijgen en amper belastingen betalen. Door die milieufiscaliteit moeten er - mirakuleus genoeg, in een context die wereldwijd opnieuw naar recessie en crisis neigt, en met een bijna investeringsstop van de bedrijven - opnieuw investeringen als manna uit de hemel vallen. Van Besien presenteert het allemaal met een aplomb alsof er daarbuiten geen wereldeconomie bestond. Immers, "de beleidsmaatregelen liggen voor het oprapen" en "begrotingsmaatregelen uitstellen" tot na de lokale verkiezingen is "politiek oude stijl", die niet past bij een "moderne, transparante en dynamische economische omgeving".

De keynesiaanse econoom en Nobelprijswinnaar Paul Krugman schreef recent een boek waarin hij beweert dat het kapitalisme, zonder steviger ingrepen uit zijn reformistische kookboek (uit de jaren '50, eerlijk gezegd), verder in een "depressie" dreigt af te zinken. Bij de liberaal-kleinburgerlijke Vlaamse Groenen blijven ze echter liever op hun driewieler in de eigen voortuin rondfietsen. Hun "oplossingen" zijn ofwel niet realistisch ("milieufiscaliteit" als middel om ons uit een diepere recessie te trekken), ofwel bestaat er geen politieke meerderheid voor - de vermogenswinstbelasting. Blijft dus over, iets waar alle partijen een ware fetisj van hebben gemaakt: vermindering van de "lasten op arbeid". Laat dat nu net iets zijn waar ze - sinds de sociale Maribel van 1981 - nog maar net 31 jaar schijfje per schijfje mee bezig zijn! 3 decennia hebben ze dat experiment al mogen rekken. Het lijken wel dokters die een uitzaaiende ziekte willen bestrijden met hetzelfde medicijn dat ze al 30 jaar toedienen - alleen in een nog straffere dosis - en dat het systeem van "behoorlijk ziek" naar vandaag "doodziek" en "balancerend op de rand van een instorting" deed evolueren! Het kapitalisme in verval wordt, verbijsterend genoeg, geregeerd door derderangsacteurs die van zichzelf vinden dat ze goed bezig zijn.

De liberalen van Open VLD en NVA doen in het artikel wat je van hen verwacht: de arbeidersbeweging en de sociale rechten van de meerderheid provoceren. Bart De Wever (NVA-hopman) haalt daar zelfs de oerliberale goeroe Milton Friedman voor uit de stal: "never waste a good crisis"! Dit mogen de vakbonden, de werkende klasse en de jongeren gerust lezen als een oorlogsverklaring aan de sociale zekerheid. Friedman is deel van de ultraliberale economische school die elke overheidsinmenging in de economie als heiligschennis afdeed. Hij beleeft vandaag in libertair-liberale en andere conservatieve kringen een veeleer onbegrijpelijke en verkeerd gecaste revival, en Knackredacteur Johan Van Overtveldt wijdde een heus boekje aan de man onder de veelzeggende titel "Red de vrije markt". Veel woorden om een knagend kapitalistisch geweten - als zo'n ding al bestaat - te sussen.

De redenering van dit soort utopische liberalen is in wezen een vlucht vooruit. Ze moeten - noblesse oblige - ontkennen dat de huidige crisis een crisis van het kapitalisme zelf is. Het "echte kapitalisme" is immers hun kind en per definitie een mooi kind. Wat vandaag bestaat is geen echt kapitalisme, o neen, maar een door overheidsinmenging vastgeketende mythologische held. Helaas voor hen zijn de ideeën van Friedman en consoorten al 30 jaar, sinds Reagan en Thatcher, de ideologische leidraad achter de neoliberale contrarevolutie. Die contrarevolutie nog een versnelling hoger jagen, zou de wereldwijde krachten van de revolutie - de werkende massa's en de jeugd - wel eens sneller kunnen wakker maken, en op het pad van de contestatie sturen, dan de champagne nippende verdedigers van het bankroete kapitalisme lief is.

(pd)